Fatih Altaylı: ''Biz bu gazı çıkarana kadar...''

Habertürk yazarı Fatih Altaylı, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dün 'müjde' olarak açıkladığı doğalgaz rezervleriyle ilgili dikkat çeken bir yazı kaleme aldı. 

Altaylı, "Hiç yoktan iyidir" başlıklı yazısında, "Kim bilir, belki biz bu gazı çıkarıncaya kadar yeni yataklar da keşfedeceğiz." ifadelerini kullandı.

Altaylı, petrol şirketlerinden birinde üst düzey yöneticilik yapan kişinin aldığı görüşleri aktardı. 

İşte Fatih Altaylı'nın yazısından dikkat çeken bölümler:

Yılda 19-20 milyar dolardan 140 milyar dolarımız cebimizde kalacak demektir diye hesapladım ama Bakan’a göre 65 milyar dolarmış. (Yıllık 19 milyar dolar civarı olan doğalgaz faturamızın sıfırlanacağını zannederek bu hesabı yapmıştım.)

Muhtemelen aradaki farkın temel sebebi, açıklanan rezervin tamamının çıkarılamayacağı olabilir.

Çünkü rezerv ile oradan yapılacak üretim arasında fark var ve buna “Reserve recovery factor” deniyor ve genelde yüzde 50 ila 70 civarında oluyor. Yani 320 milyarın 160-220 milyar metreküpü çıkarılabiliyor.

Neyse sonuçta bir gaz var. Memleketi abat etmez ama iyi gelir.

Bir karşılaştırma için şöyle demek mümkün; en büyük rezervlere sahip Rusya’nın bilinen rezervlerinin tamamı Türkiye’nin 1000 yıllık ihtiyacını karşılayabilir.

Ayrıca umutlu da olmak lazım; sondajlar sürdüğü müddetçe yeni yataklar bulmamız da mümkün.

Kim bilir, belki biz bu gazı çıkarıncaya kadar yeni yataklar da keşfedeceğiz.

Belki 320 milyar metreküplük rezerv zaman içinde katlanacak.

Bilmiyoruz ama mümkün.

Tabii bu keşfedildiği söylenen çıkarmak da bedava değil.

Çıkarma maliyeti de var...

Bunu öğrenmek için dünyanın en büyük petrol şirketlerinden birinde üst düzey yöneticilik yapan ve özellikle derin deniz sondajlarının güvenlik operasyonları konusunda tecrübeli bir arkadaşımı aradım.

Verdiği yanıtlar şöyle:

Fatihciğim tek bir kuyuyla rezerv tam bilinemez. Kaldı ki anladığım kadarıyla delme işi devam ediyor.

Açıklanan miktar 11 tcf gaza denk geliyor. (Katar’ın rezervi 900 tcf, 1200’e çıkması bekleniyor) Geliştirme kıyılarından sonra bu rakamlar kesinleşirse üretim yapmaya değer bir alan olur.

 Suyun derinliği ve sahanın ne kadar yaygın olduğu önemli. Yani tek bir platformdan üretilebilir mi, yoksa çok sayıda deniz dibi kuyuları mı açılacak bilmiyorum.

 Bizim şirketin bulup 25 yıldır işletmeye alamadığı veya almadığı yerler var. Fiyat, rantabilite gibi nedenlerden. Ama normal şartlarda her şey uygunsa bir yatağın tespitinden sonra bunu çıkarıp piyasa verilecek hale getirmek 5 yıl gibi bir zamandır.

 Deniz sondajı zaten pahalı bir iştir. Deep offshore denilen derin deniz sondajı daha da pahalı bir iştir. Dibe bağlayabildiğiniz platformlar nispeten daha ucuzdur. Ama çok derin sularda dibe bağlayamadığınız ve motor tahrikiyle sabit duran platformların maliyeti çok yüksektir.