Dünyada ilk kez Türkiye'de görüldü

Kuzey Doğa Derneği Başkanı Doç Dr. Şekercioğlu liderliğinde yürütülen Doğu  Anadolu'nun Yaban Hayatını Araştırma ve Koruma Projesi kapsamında, Zürih, Kafkas,  Zagreb ve Boğaziçi üniversitelerinden araştırmacıların katılımıyla uydu  vericileriyle yapılan takip sonucu, dünyanın bilinen ilk göçmen boz ayıları  Kars'ın Sarakımış ilçesinde tespit edildi

Kuzey Doğa Derneği Başkanı Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu  liderliğinde yürütülen DoğuAnadolu'nun Yaban Hayatını Araştırma ve Koruma  Projesi kapsamında, Kars'ın Sarıkamışilçesinde bazı boz ayılara uydu vericisi  takılarak yapılan araştırma, dünya literatüründe göç eden ilk boz ayı  popülasyonunu ortaya çıkardı.

Proje kapsamında Şekercioğlu liderliğindeki Zürih, Kafkas, Zagreb ve  Boğaziçi üniversitelerinden araştırmacılarca Sarıkamış'taki boz ayı  popülasyonundan seçilen örnek ayılara takılan uydu vericilerle ayıların  hareketliliği tespit için yapılan çalışmada, Sarıkamış'taki sarıçam ormanlarında  yaşayan boz ayıların, kış öncesi yaklaşık 250 kilometre mesafe katederek Artvin  Şavşat'a göç ettikleri ve kış uykusu için geri döndükleri tespit edildi.

Boz ayılarda dünya literatüründe ortaya çıkarılan göçü ortaya koyan  araştırmanın bilimsel makalesi, İngiltere'de Journal of Zoology'de yayımlandı.

"DAHA ÖNCE RASTLAYAMADIK"

Şekercioğlu, Sarıkamış'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, Doğu  Anadolu’nun Yaban Hayatını Araştırma ve Koruma Projesi kapsamında uydu  vericileriyle yaptıkları takip çalışmasının çok önemli sonuçlar ortaya koyduğunu  ifade etti. Projede bugüne kadar düzinelerce boz ayıya uydu vericisi takılarak  yapılan takiple dünyada bugüne kadar göç eden ilk boz ayı popülasyonunun ortaya  çıkarıldığını dile getiren Şekercioğlu, şunları kaydetti:

"Uydu vericileriyle takip ettiğimiz boz ayıların sonbaharda  Sarıkamış'tan Şavşat'a göç ettiklerini, Şavşat'ın verimli ormanlarında meyvelerle  ve meşe palamutlarıyla beslenen ayıların yağ depolayıp Sarıkamış'a dönüp kış  uykusuna yattıklarını tespit ettik. Bu, 250 kilometrelik bir gidiş dönüş göçü  demek ve bir boz ayı için etkileyici bir rakam. Yapılan geniş çaplı  araştırmalarda dünyada daha önce tespit edilmiş göç eden bir boz ayı  popülasyonuna rastlayamadık. Yani bunlar dünyanın bilinen ilk göçmen boz ayıları.  Bu da Sarıkamış'a, Kars'a, Türkiye'ye nasip oldu. Bu boz ayılar sonbahar başında  Sarıkamış'tan Şavşat'ın, Karadeniz'in, Kaçkarların bereketli daha çok yağış alan  ormanlarına gidiyor, burada orman altı bitki örtüsüyle özellikle meşe  palamutlarıyla ve kuşburnu gibi meyvelerle beslenip, yağ depolayıp sonra  Sarıkamış'a tekrar dönüp kış uykusuna yağlanmış bir şekilde yatıyorlar. Bu yağ  depoları olmadan kış uykusundan sağ çıkamazlar. Bu göç 250 kilometreyi buluyor.  Her sene birçok ayı bu göçü gerçekleştiriyor."

ARAŞTIRMANIN ORTAYA KOYDUKLARI

Şekercioğlu, araştırmanın, göç eden ilk ayı popülasyonunun yanı sıra  doğal hayatın korunması açısından önemli sonuçları ortaya koyduğunu ifade etti. Bunlardan birinin Sarıkamış ormanının boz ayılar için yeterli besin  potansiyeline sahip olmadığı ve bu nedenle göç etmek durumunda kaldıkları  olduğuna işaret eden Şekercioğlu, şunları söyledi:

"Bu göçün bize gösterdiği Sarıkamış ormanı yeterli alana ve besin  kaynaklarına sahip değil. 328 kilometrekarelik bir orman, fakat en çok dolaşan  boz ayımız bir yılda bin 600 kilometrekareden fazla bir alan kullandı. Ortalama  bir boz ayı birkaç yüz kilometrekarelik bir alan kullanıyor, fakat bu 328  kilometrekare ormanda 50'den fazla boz ayı bir arada yaşamak zorunda. Orman altı  bitki örtüsü zayıf ve bölge halkı tarafından yemek, yakacak ve hayvanlar için  birçok bitki toplanıyor. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar orman içinde otlayıp bu  bitki örtüsünü daha da tahrip ediyor. Maalesef Kaçak ağaç kesimi de var."

Şekercioğlu, bu durumun Orman ve Su İşleri Bakanlığına ilk kez 2008'de  teklif ettikleri ve kabul gören Sarıkamış ormanını çevre doğal yaşam alanlarıyla  bağlayacak "yaban hayatı koridoru" oluşturulması projenin doğruluğunu ortaya  koyduğunu dile getirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'nin ilk yaban hayatı koridorunu bakanlık hayata geçiriyor.  Bakanlığın üç birimi, Orman Genel Müdürlüğü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel  Müdürlüğü ve Doğa Koruma Milli Parklar Genel Müdürlüğü bir arada Türkiye'nin ilk  yaban hayatı koridorunu hayata geçirerek, ayıların göç güzergahındaki  Sarıkamış'tan Gürcistan sınırına uzanan 162 kilometre uzunluğunda bir alanı  ağaçlandıracaklar. Bu da 28 bin 500 hektarlık yeni bir muhafaza ormanı ortaya  çıkıyor demektir. Bu alan, Türkiye'nin milli parklarının yüzde 73'ünden daha  büyük ve buraya milyonlarca ağaç dikilecek. Bu sayede Sarıkamış'tan Şavşat'a göç  eden dünyanın bilinen ilk göçmen boz ayıları, hiç ormandan çıkmadan yıllık  göçlerini Sarıkamış'tan Gürcistan sınırına kadar tamamlayıp Sarıkamış'a geri  dönüp kış uykusuna yatabilecekler."

"DENGENİN BOZULMASI NEDENİYLE BAZI AYILAR GÖÇE KATILMIYOR"

Araştırmada ortaya çıkan bir sonucun da doğal davranışları bozucu  unsurlar nedeniyle bazı ayıların göçe katılmadığının tespit edilmesi olduğunu  belirten Şekercioğlu, "Araştırdığımız ayıların yarısından çoğunun bu göçü  yapmadığını gördük. Bunun da sebebi Sarıkamış çöplüğü. Besinlerinin çoğunu  buradan elde ediyorlar. O yüzden doğaları bozulmuş durumda. Bu ayılar pek uzağa  gitmeden çöplükte yağ depolayıp kış uykusuna yatıyorlar." dedi.

Şekercioğlu, yaban hayatı koridorunun hayata geçirilmesinin bir an  önce tamamlanmasının ve doğal hayatı etkileyen dış etkenlerin önlenmesinin  önemine işaret ederek, "Türkiye'nin ilk yaban hayatı koridorunun bir an önce  tamamlanması, Ardahan ve Artvin'de yapılan çalışmalarla birlikte Kars ve  Erzurum'da da ağaçlandırmanın başlaması, Kuzeydoğu Anadolu'nun yaban hayatı için  kritik önem taşıyor." dedi.