Bakan Nebati’den tartışılan ''epistemolojik kopuş'' yorumu için ilk açıklama

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Yalova’da bir şirketin lojistik merkezinin açılışında konuştu.

Faiz indirimleri sonucu resmi enflasyon Cumhuriyet tarihinin en hızlı yükselişini kaydederek yüzde 83,45’e sıçrarken, Bakan Nebati, BM’nin de faiz politikasında Türkiye’nin uygulamalarını tekrarladığını öne sürdü.

Nebati ayrıca, geçen hafta yabancı akademisyenlerin de katıldığı ‘ekonomik dönüşüm zirvesi’nde kullandığı ve sosyal medyada gündem olan “Neoklasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal ekonomi ve nöro ekonomi ile daha fazla önem kazanmaktadır.” sözlerinin ardından bugün “Hem alaylı hem de mektepli olarak konuşurken hangi dili nasıl ifade edeceğimizi çok iyi biliriz” dedi.

Nebati’nin konuşmasından satır başları şöyle:

Enflasyonla mücadele etmek için birçok ülke merkez bankası finansal sıkılaştırmaya gitmiş, ekonomilerinin resesyon risklerinin giderek artmasına da sebep olmuştur.  Örneğin ABD bugün teknik olarak resesyondadır.

Gelişmiş Batı ülkelerindeki faiz artışları sadece kendilerinin resesyon risklerini artırmıyor. Aynı zamanda, Birleşmiş Milletler’in (BM) de dün belirttiği gibi, küresel ekonominin resesyona ve ardından uzun süreli durgunluğa girme riskini de artırıyor.

BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı Genel Sekreteri, muhtemel küresel resesyonun önlenmesi için gelişmiş ülkelere politikalarını değiştirme çağrısı yapmış bulunuyor. Uzun yıllardır Sayın Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere ve son zamanlarda hemen her gün ifade ettiğimiz, uyguladığımız politikaları şimdi BM çağrı yaparak tekrar ediyor.

Biz iş adamıyla iş adamı gibi, çiftçiyle çiftçinin dilinden konuşuruz. Hem alaylı hem de mektepli olarak konuşurken hangi dili nasıl ifade edeceğimizi çok iyi biliriz. Siz manüpülatif, yalan dolan sözlerinizi devam ettirin. Havuzunuzda trollerinizle her türlü işleyişi yapın. Biz Türkiye Ekonomi Modeli'nin dünyaya örnek teşkil edeceğini biliyoruz, ifade ediyoruz. 21. Yüzyıl Türkiye Yüzyılı olacak demeye devam edeceğiz.

BAKAN NEBATİ NE DEMEK İSTEDİ ? İŞTE O EKONOMİK TERİMLERİN ANLAMLARI

Ekonomik Dönüşüm Zirvesi'nde yaptığı konuşmada "Neo klasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heteredoks yaklaşım günümüzde giderek ön plana çıkan davranışsal ekonomi ve nöro ekonomi ile daha fazla önem kazanmaktadır" diyen Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin bu konuşması tartışılmaya devam ederken sosyal medyada kullanıcılar neo klasik ekonomi, epistemolojik kopuş, heterodoks yaklaşım, davranışsal ekonomi, nöroekonomi nedir diye aratıp durdu.

İşte tek tek bu terimlerin yanıtları:

Neo klasik ekonomi

Temel olarak 1870’lerde ortaya çıktı. Neoklasik iktisatçıları, insanların mal veya hizmetleri tüketirken, faydalarını veya memnuniyetlerini en üst düzeye çıkarmalarıyla ilgili uğraşır. İşletmeler mal veya hizmet satarken karlarını maksimize etmeye çalışırlar. Bakan Nebati burada geçmişten bugüne alışıla gelmiş ekonomi politikalarını reddettiklerini vurguluyor.

Epistemolojik Kopuş

İdeolojik alandan, bilim alanına geçişin ifade edildiği teorik bir olaydır. Bu teori ilk olarak, Marks'ın kendisinden öncekilerle temelden ayrışarak ayrı bir konuma geçişini belirtmek amacıyla kullanıldı. Bakan Nebati bu ifadeyle sadece sözde değil uygulamada da ekonomi politikasını değiştirdiklerini anlatıyor. 

Heterodoks yaklaşım

Bakan Nebati tarafından ana akım ekonomi politikalarından ayrılma anlamında kullanıldı. Nebati burada “faiz sebep enflasyon sonuç” önermesinin Heterodoks yaklaşım olduğunu savunuyor. Bu yaklaşımda, ekonomideki enflasyonist baskıları önlemek amacıyla ücretler belirli bir süre dondurulur. Heterodoks ekonomi politikası dünyada en çok Brezilya ve Arjantin gibi ülkelerde uygulandı. Heterodoks sözcüğü, "farklı" anlamına gelen Yunanca heteros ve "öğreti, düşünce" anlamındaki doxa sözcüklerinden oluşur.

Davranışsal ekonomi

İnsan zihindeki ekonomik karar alma mekanizmalarının sosyal, zihni ve duygusal önyargılardan nasıl etkilendiği üzerine çalışır. Sosyal, zihni ve duygusal önyargıların nasıl etkilendiği araştırılırken, ağırlık günümüzde finans alanında teknik analiz, pazarlama gibi alanların özel ilgisini çeker. Bu kapsamda pazar fiyatlarının ve kaynak kullanımının neden değiştiği sorusu sorulur. Bakan Nebati de bu ifadeyi kullanarak ekonomide piyasaya göre hareket etmenin önemine vurgu yaptı.

Nöroekonomi 

Ekonomi, psikoloji, sinirbilim ve davranışsal ekonomi gibi çeşitli çalışma alanlarından unsurlar alan yeni bir disiplin. Temel amacı, insanların ekonomi ile ilgili kararları nasıl aldıklarını incelemektir.  Nöroekonomi, bireysel kanaatlerin neye göre şekillendiği üzerinde durur. Bakan Nebati burada da piyasanın kurallarına göre hareket etmektense ihtiyaçlarına göre karar almanın önemine vurgu yaptı.