AYM Başkanı'ndan dikkat çeken ''istisna'' açıklaması

Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin (AİHM), 2015 sonunda Güneydoğu’daki operasyonlara yönelik kararına ilişkin, “Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun etkili bir yol olduğunu geçen hafta bir kez daha tescil etmiş oluyor.” dedi. TBMM Başkanı Binali Yıldırım'ın katılımıyla TBMM Tören Salonu’nda, “Kamu Denetçiliği Kurumunun 6. Yılında Ombudsmanlığın Dünü Bugünü ve Yarını” konulu çalıştayın açılışı gerçekleştirildi.

Çalıştayın açılışına, KKTC Başbakanı Tufan Erhürman, Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Yargıtay Başkanı İsmail Rüştü Cirit, Danıştay Başkanı Zerrin Güngör, Sayıştay Başkanı Seyit Ahmet Baş, Meclis Başkanvekili Mustafa Şentop, eski Meclis Başkanlarından Bülent Arınç, Cemil Çiçek ve İsmail Kahraman, Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK) Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, milletvekilleri, Meclis ihtisas komisyonları başkanları, yüksek yargı üyeleri, akademisyenler ve çok sayıda davetli katıldı.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Arslan, çalıştayın açılışında yaptığı konuşmada, sözlerine, “Devlet niçin vardır?” sorusu ile başlamak istediğini belirterek bu soruya en iyi cevabı veren kişilerden birinin bu topraklardan çıkan, bu ülkenin yetiştirdiği en önemli hukukçulardan merhum Ali Fuat Başgil olduğunu söyledi. Başgil’e göre devletin, “emniyet ve hürriyeti temin etmek suretiyle vatandaşların huzur içerisinde yaşamasını sağlamak için var olduğunu” aktaran Arslan, hak arama hürriyetinin de hukuk devletinin vazgeçilmez unsurlarından olduğuna işaret etti. Şikayet ve başvuru hakkının, Türkiye’nin devlet geleneği içerisinde kadim bir uygulama olduğunu dile getiren Arslan, bu konuda geçmişte başvurulan örnekleri aktardı.

“Tavsiye kararlarının yüzde 70’inin uygulanması güzel bir gelişme”

Hak arama yolunun etkili olabilmesi için şikayetlerin makul bir sürede sonuçlandırılması ve verilen kararların hayata geçirilmesi gerektiğine dikkati çeken Arslan, “Ombudsmanlığın tavsiye kararlarının yüzde 70’inin uygulandığını öğrendim. Bu gerçekten güzel bir gelişme. Umarım bu oran yüzde 90, yüzde 100’e ulaşır.” diye konuştu. Bireysel başvuruda özellikle verilen kararların yerine getirilmesinin, AİHM’nin de etkililik testinde en fazla dikkat ettiği hususlardan olduğunu belirten Arslan, şöyle devam etti:

“Geçen hafta AİHM, 2015 sonunda Güneydoğu’da bazı yerlerde ilan edilen sokağa çıkma yasakları ve bu kapsamda yapılan operasyonlar dolayısıyla yapılan başvuruları ‘kabul edilemezlik’ kararı ile sonuçlandırdı.

“AYM’NİN KARARLARI ‘ÖNEMLİ ÖLÇÜDE’ UYGULANIYOR”

Gerekçesi ise şuydu; siz aynı zamanda Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuşsunuz. Anayasa Mahkemesine yaptığınız bireysel başvuru sonuçlanmadan buraya başvurduğunuz için iç hukuk yollarını tüketmediniz. Ben mahkeme olarak Anayasa Mahkemesini etkili bir yol olarak görüyorum. Çünkü Anayasa Mahkemesi her türlü güçlüğe rağmen makul bir sürede bireysel başvuruları sonuçlandırıyor. Anayasa Mahkemesinin verdiği kararlar da önemli ölçüde uygulanıyor. Bazı istisnalara yer vermekle birlikte bunların arızi bir durum olduğunu ifade ediyor. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun etkili bir yol olduğunu geçen hafta bir kez daha tescil etmiş oluyor.”

Hak arama yollarının etkili olabilmesi için başta TBMM olmak üzere tüm kurumlara büyük görevler düştüğünü belirten Arslan, “İhlallerin bazıları kanundan kaynaklanıyor. Uygulamadan ziyade, kanunun yorumundan ziyade doğrudan kanundan kaynaklanıyor. Kanundan kaynaklanan ihlallerde Anayasa Mahkemesi’nin tazminata ya da yeniden yargılamaya hükmetmesi, giderim olarak bunları tespit etmesi, münferit olarak belki kısmi bir giderim sağlıyor başvurucu açısından ama yapısal problemi çözmüyor. Bu ihlalin tekrarını engellemek için mutlaka ihlale sebep olan kanun hükmünün ya kaldırılması ya da ihlali giderecek şekilde değiştirilmesi gerekiyor.” ifadesini kullandı.