Aile Sağlık Merkezleri’nde zam krizi!

Elektriğe ve doğalgaza peş peşe yapılan zamlar, Aile Sağlığı Merkezlerini (ASM) de vuracak. Devletin aile hekimlerine verdiği cari gider adı altındaki ödemesinin pek çok kalemde giderleri karşılayamayacağını belirten aile hekimleri "Elektrik ve doğalgaz faturalarına yapılan zamlar ASM’leri de etkileyecek, faturalar daha da kabaracak. ASM binaları kamu tarafından yapılmalı, kira-kiracı ilişkisi ortadan kaldırılmalı. Aksi takdirde bu yıl kışın pek çok ASM binasında aile hekimleri soğuk ve karanlıkta hasta bakmak zorunda kalabilir” uyarısını yaptılar.

Sanayide kullanılan elektrik ve doğalgaza yüzde 50, konutlarda kullanılan elektrik ve doğalgaza yaklaşık yüzde 20 oranında yapılan son zamlar toplumun her kademesini etkileyecek.

Birgün’den Sibel Bahçetepe’nin haberine göre, bunlardan biri de ASM’de çalışan sağlıkçılar ve buradan sağlık hizmeti alan hastalar olacak. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu Üyesi Dr. Recep Koç, ASM’leri bu yıl zor bir kış beklediğini söyledi. Sağlık Bakanlığı'nın aile hekimlerine aylık bir cari gider ödeneği verdiğini, hekimlerin bu ödenek içinden elektrik, su, doğalgaz, yanlarında çalışan tıbbi sekreter ve hizmetli gibi tüm giderleri ve masrafları karşılamak zorunda olduğunu anlattı.

ASM’lerde kamu hizmeti verildiğini vurgulayan Koç “Burası bir kamu kurumu ve kamu görevi yapıyoruz. Ancak bütün giderler bakanlığın verdiği ödenekten karşılanıyor. Geçen yıl gelen zamlarla beraber zaten ASM’lerde sıkıntılar yaşanmıştı. Aile hekimlerine verilen cari ödeneğe bakanlık temmuz ayında yüzde 41 oranında zam yaptı. Şuan verilen cari gider ödemesi 8-15 bin TL arasında değişiyor. Bu para içinden aile hekimi yanında çalıştırdığı ASM hizmetlisi, tıbbi sekreter, bu çalışanların SSK’si, kırtasiye ödemesi, kiraları, elektrik, su, doğalgaz, binada kullanılan diğer malzemeler tüm bunların ödemesini buradan yapıyor. Geçen yıl da bu ödenekler yetmiyordu artık hiç yetmeyecek. Büyükşehirlerde 10 binden aşağı ASM kirası bile yok” diye konuştu. Bazı ASM’lerde iki, bazılarında dört aile hekiminin çalıştığını, ona göre tüm masrafların bölündüğünü dile getiren Koç, “Benim çalıştığım ASM’de 3 personelim var ve aylık giderleri 24 bin TL’ye yakın. Geçen kış 3,5-4 bin lira arasında elektrik faturası ödemedim, doğalgaz da 6-7 bin liraya kadar çıktı. Şimdi iki kata yakın artışla faturalar gelecek. Elektrik idaresinin iki türlü fatura şekli var: Konut ve ticarethane" açıklamasını yaptı.

TİCARETHANE DEĞİLİZ

Aile Sağlığı Merkezlerinin kamu kurumları sayılması gerektiğini kaydeden Koç, şöyle devam etti: 

" ASM’ler kamu kurumları sayılmalarına rağmen ticarethane fiyatlandırmasından ücretlendiriliyor. Bu yüzden de ara ticarethane gibi bizim faturalar geliyor. Bunların da bakanlığın irtibata geçip indirilmesi gerek. Biz ticarethane değiliz orada kamu hizmeti veren merkeziz, elektrik ve doğalgaz faturaları da ara ticarethane diye geçiyor ve faturalar daha yüksek geliyor. Bu yıl, kışın ASM’lerde zorlanacağız. Birçok ASM'de faturalar nedeniyle elektrik ve doğalgazda kısıtlamaya gidilecektir. Hastalar daha karanlık ve daha soğuk yerlerde oturacaklar. Geçen yıl doğalgazı gece kısıyorduk, sabah yükseltiyorduk ama bu yıl muhtemelen akşamları tamamen kapatacağız, bunlar hekimleri de- hastaları da olumsuz etkileyecek. ASM’ler artık koruyucu sağlık hizmetleri vermekten giderek daha da uzaklaşacak. Hastanelerde randevu bulamayanlar, ilaç ve raporlarını yazdırmak isteyenler, korona aşısı olmak isteyenler gibi pek çok faktör hasta sayısını daha da artırdı. O yüzden hastalar da mağdur olmasın diyoruz ve ASM’ler kamu binaları olmalı söylemeni yineliyoruz. ASM binaları kamu tarafından yapılmalı, kira-kiracı ilişkisi ortadan kaldırılmalı, bütün ASM’ler A sınıfı şartlarında hizmet vermelidir. Açıktan aile hekimliğine giren aile hekimleri ve hemşirelerin kıdem tazminatlarını bakanlık tarafından ödemeli, faturalı ödemeler, müdürlükler tarafından üstlenilmeli, çalıştırdığımız personeller kadroya alınmalı, özlük hakları ve kıdem tazminatları da bakanlık tarafından karşılanmalıdır. Yeni kurulacak ASM’lerin tüm eşya ve tıbbı malzemelerini müdürlükler temin etmeli, hekim, hekimliğini yapmalıdır. Aile hekimlerine verilecek cari giderler ile de günlük ve acil ihtiyaçlar karşılanmalıdır. Cari giderlerden bir miktarını artıran meslektaşlarımız, buradan olacak kayıpların emekliye yansıyan temel ücret üzerinden alınması için mücadele etmelidir. “

Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Örgütlenme Komisyonu Başkanı Dr. Yusuf Eryazğan ise cari gider ödemelerine dikkat çekerek, son 10 yılda bu ödemelerin enflasyon karşısında eridiğini, Sağlık Bakanlığı’nın bu konuda sendikaların çağrısını duymazdan geldiğini söyledi. Elektrik ve doğalgaza zamların üst üste zamları anımsatan Eryazğan, özetle şunları kaydetti: “Aradaki fark aile hekiminin hak edişinden gitmektedir. Elektrik, doğalgaz, su gibi ASM’lerde kullanılan enerji kaynakları ile ilgili bir diğer sorun ise ASM’lerin bir ticarethane gibi görünmesi ve kamu hizmeti veren bu yerler için özel bir tarifenin olmayışıdır. ASM’ler ticarathane değildir. Bu tarifelerin kamu hizmeti veren yerlere göre düşük katsayılarda yeni tariflerde olması gerekir. Bu çağrımızda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nadır. Cari giderlerin her yıl memur maaşına orantılı atması, ASM’lerde kullanılan gider kalemlerine gelen zamların çok gerisinde kaldığı için hesaplamanın özel olarak her yıl sonu bu merkezlerde en çok kullanılan 5 gider kaleminin artışı oranında olması gerekmektedir.”