2014 Uluslararası Kristalografi Yılı olarak kutlanacak

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, 2014'ü "Uluslararası Kristalografi Yılı" ilan ederek, BM'nin bu alanda farkındalığı artırmayı amaçladığını söyledi.

BM Enformasyon Merkezi'nden yapılan yazılı açıklamaya göre, 2014 Uluslararası Kristalografi Yılı olarak kutlanacak ve bugün Paris'te düzenlenecek toplantı ile yıl boyu sürecek etkinliklerin ilki gerçekleşecek.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun konuyla ilgili olarak yayımladığı mesajında, 2014'ün modern kristalografinin doğuşunun yüzüncü yıl dönümü olduğunu vurguladı. Kristalografinin maddenin yapısının anlaşılmasının temelini oluşturduğunu belirten Ban, bu sayede bilim, sağlık, tarım ve biyoteknoloji alanlarında sağlanan ilerlemede kristalografinin büyük önem taşıdığını ifade etti.

Günümüzde kristalografi sayesinde yeni kuşak materyaller ve hayat kurtaran ilaçların üretilebildiğini anımsatan Ban, 2014'ü Uluslararası Kristalografi Yılı ilan ederek BM'nin bu alanda farkındalığı artırmayı amaçladığını vurguladı.

Ban, bilim adamlarına bilimin gücünü sürdürülebilir kalkınmanın desteklenmesi amacıyla daha fazla kullanmaları çağrısında da bulundu.

- Neden Uluslararası Kristalografi Yılı?

Açıklamada, sağlığın korunmasından enerji üretimine, madencilikten tarım üretimine, temiz su elde edilmesine kadar insan yaşamı için büyük önem taşıyan birçok alanda ciddi ilerlemeler elde edilmesine katkı sağlamasına rağmen, kristalografinin, çok sayıda kişi tarafından yeteri kadar tanınmadığına işaret edilerek, bu alandaki bilincin geliştirilmesi ve kristalografiye ulusal ve küresel seviyede desteğin artırılması için Birleşmiş Milletler'in 2014'ü Uluslararası Kristalografi Yılı olarak kutlayacağı bildirildi.

- Kristalografi ne anlama geliyor?

Maddenin atom ve moleküler halini inceleyen kristalografi bu nedenle modern bilim, mühendislik, kimya, fizik ve matematik ve sanayi üretiminde yararlanılan diğer tüm uygulamalar için büyük önem taşıyor.

Kristalografi uzay çalışmalarında da kullanılıyor. Amerikan uzay ajansı NASA tarafından Mars'a gönderilen Curiosity (Merak) isimli araç, Mars toprağını x-ray kristalografi teknolojisi kullanarak tetkik ediyor.

Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan yeni röntgen cihazları ve benzer cihazlar sayesinde kristalografi aracılığıyla atomların incelenmesinin çok daha başarılı biçimde yapılır hale geldiğine değinilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Artık, biyoloji, kimya, sanayi, fizik, arkeoloji ve jeoloji alanlarında kristalografi yaygın olarak kullanır bir hal aldı. Bu sayede, arkeologlar kazılardan çıkan eşyaların tam yaşını belirleyebiliyor, jeologlar meteor ve ay taşlarını analiz edebiliyor, küresel ısınmaya yol açan karbon salımının azaltılması için kullanılan yalıtım malzemelerinin üretimi sağlanıyor, özellikle kimya sanayisinde çevreye zararlı atıkların önlenmesinde önemli adımlar atılıyor.

Kristalografi sayesinde bilgisayar hafıza kartlarından akıllı televizyonlara, arabalardan uçaklara kadar birçok alanda kullanılan yeni malzemeler geliştirilebiliyor. Kristalografi sayesinde sadece maddelerin atom yapıları incelenmekle kalınmıyor, malzemelerin farklı özelliklere sahip olması da sağlanabiliyor. Üreticiler, mallarına "parmak izi" bırakabiliyor ve böylece telif hakkı alanında dahi önemli bir rol oynanmış oluyor."

BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) ve Uluslararası Kristalografi Birliği (IUCr) tarafından ortaklaşa düzenlenen Uluslararası Kristalografi Yılı (IYCr2014) bugün Paris'te yerleşik UNESCO genel merkezinde yapılacak toplantılarla resmen başlatılmış olacak. Toplantının, önde gelen bilim adamlarının, tanınmış sanayicilerin ve şahsiyetlerin katılımıyla gerçekleşmesi bekleniyor.

Muhabir: Yusuf Hatip
Yayınlayan: Şermin Coşkun