Kirasını düşük gösteren ev sahipleri de kiracılar da yanacak
Türkiye'de kayıtdışılığın başında gelen "elden kira ödemesi"nde hem ev sahiplerinin, hem de kiracıların ceza ödemesinin önünü açan ve elden ödemelerde cezaları arttıran düzenleme Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Bu kararın ardından kirada yarısı bankadan, geri kalanı elden ödeme dönemi de bitiyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği, mükellefler ve mükellef olmayanların muamelelerine ilişkin tahsilat ve ödemelerin banka, diğer finansal kuruluşlar veya posta idarelerinden alınan belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğunu getiriyor.
Yeni düzenlemeye uymayanlara ise kira bedelinin yüzde 10'u oranında ceza kesilecek.
Tebliğ, aynı zamanda bu zorunluluğun kapsamı ile uygulama usul ve esaslarının belirlenmesi konusunda Bakanlığa yetki veriyor.
Kirada yarısı bankadan gerisi elden dönemi de bitecek
Sektör temsilcileri, “Artık kira vergisi ödeyen, ödemeyen ya da daha düşük gösterenler ortaya çıkacak. Örneğin, daha düşük vergi ödemek için’20 bin TL elden, 10 bin TL bankadan’ ödemeler istenemeyecek. Çünkü sözleşmeler kayda alınıyor. Ayrıca enflasyon üzerinden yapılan fiyat artışları da bu sayede tespit edilebilecek. Böylelikle fahiş artışlar da önlenmiş olur” değerlendirmesi yaptı.
Elden ödemelerde cezalar artırıldı
Buna göre, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleriyle herhangi mükellefiyet kaydı bulunmayanların gerçekleştirdikleri iş yeri ve konut kiralama işlemlerine ilişkin yapılacak tahsilat ve ödemeler, bankalar veya PTT aracılığıyla gerçekleştirilecek.
Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralamalarına ilişkin tahsilat ve ödemeler de tevsik kapsamında yer alacak.
Eski uygulamada iş yeri kira ödemeleri tutarına bakılmadan, konut kira ödemelerinde ise 500 lirayı aşması durumunda bankalar veya PTT aracılığıyla ödenmesi zorunluydu. Tebliğle konut kiralarında söz konusu sınır kaldırıldı. Tüm ödemeler banka veya PTT aracılığıyla gerçekleştirilecek.
Ceza üst sınırı 20 milyon liraya çıktı
Yürürlükten kaldırılan tebliğde iş yeri kiralamalarında hem kiracıya hem kiralayana ceza kesilirken konut kiralamalarında kiracıya ceza uygulanmıyordu.
TBMM'de temmuz ayında kabul edilen Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile kiracıya da ceza kesilmesi imkanı getirilirken söz konusu ceza tutarları artırıldı.
Bu kapsamda kira ödemelerini banka ve PTT aracılığıyla yapmayan, elden gerçekleştirenlere her bir tespit için kira tutarının yüzde 10'u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecek. Kesilecek ceza tutarı 5 bin liradan az olamayacak.
Eski uygulamada bu, kira tutarının yüzde 5'i ve asgari 3 bin lira olarak uygulanıyordu.
Öte yandan kiracının ödemenin elden yapıldığını, ödemeyi takip eden 5 iş günü içinde idareye bildirmesi halinde, kiracıya özel usulsüzlük cezası kesilmeyecek.
Bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezası üst sınırı da 8 milyon 700 bin liradan 20 milyon liraya çıkarıldı.
Öte yandan, "Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" de 1 Eylül 2024'ten geçerli olmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.