Evini akrabasına kiralayanlara kötü haber: Akraba vergisi ödenecek!

Maliye Bakanlığı 2024 yılı Mart ayında beyan edilecek olan 2023 yılı kira gelirlerine yönelik denetim çalışmalarına başladı.

Ekonomi gazetecisi Abdullah Tolu, kira ödemeden evde oturan kaynana, amca, dayı, hala, teyze ve yeğenler yüzünden vergi ödenmek zorunda kalınabileceğini yazdı.

Konutların kira alınmadan bir akrabaya bırakılması mümkün. Ancak kira alınmasa dahi, bir akrabanın kullanımına bırakılan konutlar için gelir vergisi ödenmesi gerekiyor. Maliye Bakanlığı, 2023 yılı kira gelirlerinin vergi dışı bırakılmasını önlemeye yönelik başlattığı çalışma kapsamında yaklaşık 2 milyon konuta tek tek giderek kimlerin oturduğunu tespit edecek.

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden elde edilen veriler karşılaştırılarak, kira geliri elde edebilme potansiyeline sahip yaklaşık 4,5 milyon konut, kiracı ve ev sahipliği yönünden analiz edildi.

Konutlarda oturanlar ile bu konutların mal sahipleri karşılaştırılarak, mal sahiplerinin anne ve babası, çocukları ile kardeşlerinin oturdukları konutlar, kira gelirleri nedeniyle yıllık gelir vergisi beyannamesi verilen konutlar düşülerek, yaklaşık 2 milyon konutun kira geliri elde edebilme potansiyeline sahip olduğu tespit edildi.

Maliye Bakanlığı 2023 yılı kira gelirlerinin vergi dışı bırakılmasını önlemeye yönelik çalışma yürütmeye başladı.

Maliye Bakanlığı ilgili kurumlardan elde edilen verilerle kendisinde bulunan verileri analiz ederek, kira geliri elde edildiği halde gelir vergisi beyannamesi vermeyen mükelleflere bu yolla ulaşmaya çalışıyor.

Bakanlık, yaklaşık 2 milyon konuta tek tek giderek, kiralık olanları ve kimlerin oturduğunu tespit edecek.

Ekonomim yazarı Abdullah Tolu'nun aktardığına göre söz konusu konutlarda oturanlara ilk yazılar gelmeye başladı, Buna göre kiracılardan kira sözleşmesi, hangi tarihten itibaren kiraladıkları, kira bedeli ve ödemeyi nasıl yaptıklarına dair bilgiler isteniliyor. 

KONUTUN KİRA ALINMADAN AKRABAYA BIRAKILMASI MÜMKÜN MÜ?

Konutların kira alınmadan bir akrabaya bırakılması mümkün. Ancak kira alınmasa dahi, bir akrabanın kullanımına bırakılan konutlar için gelir vergisi ödenmesi gerekiyor. 

Sahip olunan konutlar kira alınmaksızın başkalarının kullanımına bırakılamıyor. Bunu önlemek için Gelir Vergisi Kanunu’nda “emsal kira bedeli” düzenlemesi yapılmış bulunuyor.

Gelir Vergisi Kanunu'nun "emsal kira bedeli" başlıklı 73. maddesine göre; bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan gayrimenkullerin emsal kira bedeli, bu gayrimenkullerin kirası sayılıyor. Konutlarda emsal kira bedeli, konutun emlak vergisi değerinin yüzde 5’i olarak hesaplanıyor. Bu düzenlemeye göre, örneğin, bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan konutun emsal kira bedeli, bu konutun kirası sayılıyor. Bu emsal kira bedeli üzerinden de vergilendirme yapılıyor.

Söz konusu düzenlemeye göre, mal sahiplerinin anne-baba, büyükanne-büyükbaba, çocuk, torun veya kardeşlerinin ikametine bedelsiz olarak tahsis edilen konutlar için emsal kira bedeli beyan edilmiyor ve gelir vergisi ödenmiyor.

“Emsal kira bedelinin uygulanmayacağı kişiler” arasında ise amca, dayı, hala, teyze, yeğen ve kaynana yer almıyor.  

Dolayısıyla, sahibi olunan konutların amca, dayı, hala, teyze, yeğenin kullanımına bedelsiz bırakılması halinde de, bu konutların emsal kira bedeli üzerinden "kira alınıyormuş gibi" kira geliri beyan edilip gelir vergisi ödenmesi gerekiyor.

KAYNANA VERGİSİ

Söz konusu düzenleme "Kaynana Vergisi" adıyla da anılıyor.

Örneğin; (A) şahsı, sahibi olduğu konutu kira almadan annesine tahsis ederse gelir vergisi ödemeyecek, ancak kaynanasına tahsis ederse emsal kira bedeli üzerinden gelir vergisi ödemek durumunda kalacak. Aynı şey, (A) şahsının eşi için de geçerli. Tapusu kendisi adına olan konutta kaynana oturursa, emsal kira bedeli üzerinden gelir vergisi yani "Kaynana Vergisi" ödeyecek, kendi annesi oturursa gelir vergisi ödemeyecek.