TÜİK yöneticisi anlattı: Enflasyon rakamları bakın nasıl hazırlanıyormuş
Açıkladığı işsizlik ve enflasyon verileriyle uzun süredir eleştirilerin odağında yer alan Türkiye İstatistik Kurumu’nda ismini vermeden konuşan üst düzey bir yönetici, enflasyon verisinin nasıl ‘hazırlandığını’ anlattı.
Dün haziran ayı iş gücü verisini açıklayan TÜİK, bir ayda 823 bin kişinin iş bulduğunu ve işsizlik oranının 2,5 puan azalarak yüzde 10,6’ya gerilediğini belirtmişti. Bazı uzmanlara göre ise Türkiye’de işsiz sayısı 10 milyonun üstündeydi ve kısa sürede bu kadar değişim görülmesi ‘normal’ değildi.
Enflasyon tarafında ise açıklanan rakamların sokaktaki durumdan kopuk olduğuna dair uzun süredir şikayetler geliyor.
TÜİK’in belirlediği temmuz ayı enflasyon rakamlarına göre, yıllık enflasyon yüzde 18,95’le 26 ayın zirvesine çıkarken, bağımsız ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) göre sadece ocak-temmuz döneminde enflasyon oranı yüzde 25,14. İki tarafın açıkladığı enflasyon rakamları arasındaki büyük fark uzun süredir devam ederken, TÜİK, ‘kurumu itibarsızlaştırdığı’ gerekçesiyle ENAG hakkında suç duyurusunda bulunmuştu.
Son olarak, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ağustos ayının kırılma noktası olduğunu ve enflasyonda düşüşün görüleceğini belirterek, bununla birlikte faizlerde de düşüşe geçileceğini söylemişti. Erdoğan’ın henüz verisi toplanmayan ağustos ayına ilişkin öngörüde bulunması tepkilere neden olmuştu.
‘Gece gece korku salıp kararname çıkarttılar‘
Korkusuz yazarı Ahmet Takan’a konuşan TÜİK merkez teşkilatında bulunan üst düzey bir yönetici, temmuz ayı enflasyonunun nasıl ‘hazırlandığını’ ve genel olarak kurum içi işleyişteki ‘aksaklıkları’ şöyle anlattı:
“Merkezde kurum başkan yardımcısı olan … … bütün bölgeleri arayarak enflasyon da giyim grubunda olan artışları geriye almalarını talep etti. 2 Ağustos’ta çoğu müdür buna karşı çıktı. Şöyle ki alınan fiyatlar, tabletlerle fotoğrafları çekilerek alınıyor. Bunları GD (geçen dönem fiyatı) geçmelerini istemiş. Buna karşı çıkanlar, resmi yazı istemiş. Resmi yazı yerine talimat maili (e-posta) gönderilmiş. Yaklaşık 84 maddenin fiyatı eski fiyatı girilerek diğer artışları dengeye tutarak enflasyon artışı en aza indirilmiş. Bundan sonraki süreçte operasyon kararı alınıp 5 Ağustos gece saat 21:00 civarı bölgeler aranarak ‘Şu ana kadar yaptığınız hizmetlere teşekkür ederiz’ denilerek ‘6 Ağustos’ta görevden ayrılın, 9 Ağustos’ta yeni görev yerinde işe başlayın’ talimatı verilmiş. Kendi getirdikleri insanlar biraz direnince hemen affetmeden gece gece korku salıp kararname çıkarttılar.
Enflasyon fiyatları derlenmesi şimdi tabletler ile yapılıyor, anında merkeze gönderilir, fakat yüksek olacak bir enflasyon fark edilirse hemen … bölge müdürünü arayıp düzeltme istiyor ya da hangi maddeler çok artmış ise ‘almayın’ diye Excel dosyası ile maddeler gönderip düzeltme istiyor. Bu kanunsuzdur. Örneğin, kırtasiye artışlarını almayın Eylül’de girilsin diyebiliyor, iki ay meydana gelebilecek artış tek aya düşürülüyor. Arabanın madde sepetindeki ağırlığı ekmekten fazla yapılabiliyor. Sonuçta fiyat artışları en aza indirgeniyor fakat şimdi üretici fiyatları nasıl indireceklerinin çalışması yapılıyor. Bu fiyatların bir kısmı firmalar kendisi yaptığı için sorun oluyor. Çünkü ÜFE yüzde 44’lere dayandı. O zaman, herkes bu üretici enflasyonu ise tüketici enflasyonu niye bu kadar düşük herkes zararına mı satış yapıyor deniliyor. Kira fiyatları hâlâ eski ve tam tanıma uyamayan dairelerden derlenip ortalama düşük tutulmaya çalışılıyor. Ankara’da en düşük kira oturulabilir bir evde en az 2500 ile 4000 lira arası olmasına rağmen daha aşağı da gösterilen evlerden kira derlenip enflasyon dengelenmesi yapılıyor.
Eveet… Şimdi kemerlerinizi sıkı sıkıya bağlayın… Kesin Ağustos ayında uçuşa geçtik!..”