TÜİK enflasyon hesabına ''doğalgazda sıfır fiyat'' ayarı
TÜİK'in mayıs ayı enflasyonunda doğalgaz için 'sıfır fiyat' yöntemini uygulama kararı aldı. Uzmanlar Mayıs ayı enflasyonunda bu "sıfır fiyat" uygulaması nedeniyle sert düşüş bekliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), doğal gazın bir ay ücretsiz verilmesi nedeniyle mayıs ayında TÜFE hesabında "sıfır fiyat" yönteminin uygulanacağını duyurdu.
TÜİK'ten, EPDK'nın 05.05.2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Doğalgaz Tüketimine İlişkin Sistem Kullanım Bedelleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar" konulu, 11835 Sayılı Kararının TÜFE'ye etkisine ilişkin açıklama yapıldı.
Açıklamada, TÜFE kapsamında yürütülen tüm çalışmaların Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) başta olmak üzere istatistik alanında faaliyet gösteren diğer uluslararası kuruluşlar tarafından belirlenen norm ve standartlara uygun şekilde yapıldığı belirtilerek, "Söz konusu EPDK kararında, konut abonelerinin 24/4/2023 tarihinden 31/5/2023 tarihine kadar olan ilk fatura tahakkukları kapsamındaki sistem kullanım bedelleri ile bu sistem kullanım bedellerine tekabül eden diğer tutarların tamamının Bakanlık bütçesinden karşılanacağı belirtilmektedir. Bu kararın, TÜFE kapsamında yer alan doğal gaz fiyatının, Mayıs 2023 dönemine ilişkin hesaplamalar yapılırken dikkate alınması gerekliliği ortaya çıkmıştır." ifadelerine yer verildi.
Mayıs ayı TÜFE hesaplamalarında doğal gaz için "sıfır fiyat" yöntemi uygulanacak
Eurostat'ın 16 Aralık 2022 tarihinde bu konuya ilişkin özel bir metodolojik doküman yayımladığı kaydedilen açıklamada, "Eurostat ile gerçekleştirilen yazışmalar ve ilgili dokümanın incelenmesiyle, bu yıl mayıs ayı TÜFE hesaplamaları kapsamında doğal gaz için 'sıfır fiyat' yöntemi uygulanacaktır. Eurostat’ın bu konuda aldığı karar, TÜFE hesaplamalarında esas alınan fiyatın, tüketiciye doğrudan yansıyan fiyat olması temel prensibine dayanmaktadır." bilgisi paylaşıldı.
Açıklamada, bir yıllık 25 metreküpe kadar ücretsiz olacak doğal gaz tüketimine yönelik olarak da şu ifadelere yer verildi:
"İlgili EPDK kararında ayrıca, bu yıl haziran ayından itibaren konut abonelerinin 1/5/2024 tarihine kadar tahakkuk edecek her bir faturasında, 25 metreküpe kadar olan doğal gaz tüketimine ilişkin sistem kullanım bedelleriyle bu sistem kullanım bedellerine tekabül eden diğer tutarların Bakanlık bütçesinden karşılanacağı hükmü de yer almaktadır. EPDK'nın bu kararı da, bu yıl haziran ayından kararın geçerlilik tarihi olan 2024 Mayıs ayına kadar yapılacak olan TÜFE hesaplamalarında dikkate alınacaktır. Bu kapsamda yine Eurostat’ın önerileri doğrultusunda EPDK’dan il ve ay bazında ortalama hanehalkı doğal gaz tüketim verileri alınarak, tüketicinin 25 metreküpün üzerindeki kullanımları için metreküp başına ödediği ortalama fiyat hesaplanacaktır."
Açıklamada ayrıca, TÜFE kapsamında doğal gaz fiyatının hesaplanmasına dair sözü edilen uygulamaların, doğal gazın TÜFE madde sepetindeki ağırlığı da dikkate alındığında genel endeks üzerinde 2023 Mayıs ayında aşağı yönlü kuvvetli bir etki yaratacağı, ancak doğal gaz tüketim miktarının artmasına paralel olarak özellikle yıl sonuna doğru bu etkinin kuvvetli ve yukarı yönlü olacağının öngörüldüğü kaydedildi.
TÜİK'in doğal gaz ayarı enflasyon verisini nasıl etkiler?
Ekonomistler, enflasyon hesaplamasında doğal gazın fiyatını sıfır olarak belirleyen TÜİK'in bu kararının TÜFE üzerindeki olası etkilerini değerlendirdi.
Kararı sosyal medya hesabından değerlendiren TCMB Eski Başekonomisti Hakan Kara ise mayısta yıllık enflasyonun yüzde 40’ın altına inebileceğini öngördüğünü şu sözlerle duyurdu:
“TÜİK enflasyonu ölçerken ücretsiz doğal gaz için “sıfır fiyat” yöntemi uygulayacakmış. TÜFE’ye yansımasını tam kestirmek zor olsa da doğal gazın ağırlığının yüzde 2,9 olduğunu düşünürsek, enflasyonda sert düşüşe neden olabilir. Mayısta yıllık resmi enflasyon yüzde 40’ın altına inebilir.
Doğal gazdaki mayısı aşağı çeken sıfır fiyat uygulaması haziranda TÜFE'yi tekrar yukarı sıçratır mı?" diye çok soru geliyor.
Sıçratmaz, çünkü sonraki aylarda da ilk 25m3 ücretsiz. Yazın fazla doğal gaz harcanmadığı düşünülürse Ekim-Kasım'a kadar muhtemelen endeksi düşük tutar.”
Finans piyasaları uzmanı İris Cibre ise TÜİK'in doğal gaz kararının TÜFE üzerinde aylık etkisinin 2.88% olmasını bekliediğini belirterek şunları kaydetti:
"Doğal gaz kararı ile TÜFE'ye aylık etkisinin 2,88% negatif olmasını bekliyorum.
Dolayısıyla Tüfe mayıs ayında +0,2% ile -0,5% arasında olabilir.
-0,5% geldiği takdirde yıllık enflasyon 38,88% olacak bu da tüm ücret zamlarına yansıyacaktır."