TÜİK büyüme rakamlarını açıkladı, DİSK-AR'dan itiraz geldi
DİSK-AR, TÜİK'in bu yılın ocak-mart arasını kapsayan yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme verilerinde iş gücü ödemelerinin aldığı payın ilk çeyrekte, 2022 sonuna göre, "olağanüstü" bir artışla yüzde 25,2'den yüzde 38'e çıkmasında soru işaretleri olduğunu belirtti.
TÜİK, bugün açıkladığı verilerde Türkiye ekonomisinin yılın ilk 3 ayında çeyreklik bazda yüzde 0,3, yıllık bazda ise yüzde 4 büyüdüğünü bildirmişti.
Veri setine uzun zamandır gerileyen ve tarihi düşük seviyelere inen iş gücü ödemelerinin payının, ilk çeyrekte hızlı bir şekilde artması ise dikkat çekilmişti.
İş gücü istatistiklerinde EYT etkisi
Verilere göre, iş gücü ödemeleri milli gelirden yüzde 38'lik bir pay alarak 2020 sonrası en yüksek değeri görürken, iş gücünün payı 2022'nin son çeyreğinde yüzde 25,2 seviyesinde gerçekleşmişti.
TÜİK açıklamasında bu hızlı artışta EYT'nin etkili olduğu, EYT dışarıda bırakıldığında ise iş gücü ödemelerinin payının yüzde 33,5 seviyesinde hesaplandığı bildirildi.
TÜİK'e şeffaflık çağrısı
DİSK-AR'ın açıklamasında ise verilerle ilgili soru işaretleri olduğu kaydedilerek, şu ifadelere yer verildi:
"Öncelik EYT ödemeleri dönemsel ve olağandışı bir gelişmedir. Dolayısıyla TÜİK’in EYT’ye bağlı iş gücü ödemeleri hariç iş gücü ödemelerini esas alması ve bunu açıklaması gerekirdi. 2023 1. çeyrekte kıdem tazminatı ödemeleri iş gücü ödemelerinin payını şişirmişti
TÜİK iş gücü ödemleri tahmininde bir dizi soru işareti vardır. EYT’ye bağlı kıdem tazminatı ödemelerinin iş gücü ödemelerindeki payı ayrıca belirtilmelidir. TÜİK kaç kişiye ne kadar EYT’ye bağlı iş gücü ödemesi yapıldığını açıklamalıdır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 4 büyüdü
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ocak-mart dönemini kapsayan gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) verilerini açıkladı. Buna göre, GSYH 2023 yılı birinci çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4,0 arttı.
Beklenti yüzde 3'tü
Türkiye ekonomisi 2022 yılının son çeyreğinde yüzde 3,5 büyüme kaydederken, yılın ilk çeyreğine ilişkin piyasaların genel beklentisi ise yüzde 3 büyüme gerçekleşmesi yönündeydi. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ise Türkiye ekonomisinin 2023 yılı ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 1,9 oranında büyüyeceğini tahmin etmişti.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2023 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; hizmetler yüzde 12,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 12,0, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 11,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 8,1, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 7,8, inşaat yüzde 5,1, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,6 ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 1,4 arttı. Tarım sektörü yüzde 3,8, sanayi ise yüzde 0,7 azaldı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,3 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2023 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,8 arttı.
İŞTE TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU'NDAN YAPILAN AÇIKLAMA
Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2023 yılı birinci çeyreğinde %4,0 arttı
GSYH 2023 yılı birinci çeyrek ilk tahmini; zincirlenmiş hacim endeksi olarak, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,0 arttı.
Hizmet faaliyetleri 2023 yılı birinci çeyreğinde %12,4 arttı
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2023 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; hizmetler %12,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %12,0, finans ve sigorta faaliyetleri %11,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri %8,1, diğer hizmet faaliyetleri %7,8, inşaat %5,1, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %3,6 ve gayrimenkul faaliyetleri %1,4 arttı. Tarım sektörü %3,8, sanayi ise %0,7 azaldı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre %0,3 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2023 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,8 arttı.
GSYH 2023 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla 4 trilyon 631 milyar 792 milyon TL oldu
Üretim yöntemiyle Gayrisafi Yurt İçi Hasıla tahmini, 2023 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %84,4 artarak 4 trilyon 631 milyar 792 milyon TL oldu. GSYH'nin birinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 245 milyar 464 milyon olarak gerçekleşti.
Hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2023 yılının birinci çeyreğinde %16,2 arttı
Yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2023 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %16,2 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları %5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise %4,9 arttı.
Mal ve hizmet ithalatı 2023 yılı birinci çeyreğinde %14,4 artarken ihracatı %0,3 azaldı
Mal ve hizmet ithalatı, 2023 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %14,4 artarken ihracatı %0,3 azaldı.
İşgücü ödemeleri 2023 yılı birinci çeyreğinde %126,1 arttı
İşgücü ödemeleri, 2023 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %126,1 arttı. Net işletme artığı/karma gelir %48,7 arttı.
İşgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı %38,0 oldu
İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın birinci çeyreğinde %31,1 iken, bu oran 2023 yılında %38,0 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise geçen yılın birinci çeyreğinde %47,6 iken, 2023 yılı birinci çeyreğinde %38,2 oldu.
İşgücü ödemelerinin GSYH'ye oranla daha hızlı artmasının yanı sıra, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemelerinin yürürlüğe girmesiyle birlikte, kıdem tazminatı ödemelerinin önemli ölçüde artış göstermesi, işgücü ödemelerinin katma değer içerisindeki payını arttırmıştır. EYT düzenlemesinin etkisi hariç bırakıldığında, işgücü ödemelerinin Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payının yaklaşık %33,5 olacağı tahmin edilmiştir.