Merakla beklenen Eylül ayı enflasyonu açıklandı
Türkiye İstatistik Kurumu eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,99 arttı. Eylül sonu itibariyle yıllık TÜFE %9,26'ya geriledi.
TÜİK, eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Enflasyon eylülde yüzde 0.99 artarken, yıllık bazda yüzde 9.26 oldu. Yıllık enflasyon böylece Temmuz 2017'den beri ilk kez tek haneye indi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, eylül ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 18.27, yurt içi üretici fiyatları yüzde 26.44 arttı.
Geçen yılın aralık ayına göre de tüketici fiyatları yüzde 8.42, yurt içi üretici fiyatları yüzde 6.53 yükseldi.
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), eylülde ağustos ayına göre yüzde 0.99, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.26 artış kaydetti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise ağustosa göre yüzde 0.13, Eylül 2018'e kıyasla da yüzde 2.45 arttı.
Eylülde yüzde 9.26'ya gerileyen yıllık enflasyon, Temmuz 2017'den sonra yeniden tek haneyi görmüş oldu.
Eylül ayının zam şampiyonu yüzde 42.58'lik fiyat artışı ile sarımsak oldu. Fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 24.62 ile limon oldu.
Ekonomistlerin eylül ayı enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1,34 olmuştu. Ekonomistlerin yıl sonu enflasyon beklentisinin ortalaması ise yüzde 12.99 olarak belirlenmişti.
TÜFE'de 2019 yılı eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 8,42, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,26 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 18,27 artış gerçekleşti.
AYLIK EN YÜKSEK ARTIŞ %2,15 İLE KONUT GRUBUNDA OLDU
Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan, giyim ve ayakkabıda yüzde 2,13, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 2,09, alkollü içecekler ve tütünde yüzde 1,79 ve ulaştırmada yüzde 1,61 artış gerçekleşti.
AYLIK EN FAZLA DÜŞÜŞ GÖSTEREN GRUP %0,60 İLE GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER OLDU
Ana harcama grupları itibarıyla 2019 yılı Eylül ayında endekste yer alan gruplardan eğlence ve kültürde %0,53 ve haberleşmede %0,07 düşüş gerçekleşti.
Yıllık en fazla artış %43,86 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti
TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre sağlık %15,41, çeşitli mal ve hizmetler %14,98, lokanta ve oteller %14,87 ve eğitim %14,00 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır.
ÖZEL KAPSAMLI TÜFE GÖSTERGESİ (B) AYLIK %0,99 ARTTI
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre %0,99, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,95, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,90 ve on iki aylık ortalamalara göre %17,56 artış gerçekleşti.
Eylül 2019'da endekste kapsanan 418 maddeden; 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 292 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 84 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
AÇIKLANAN ENFLASYON RAKAMLARI İÇİN İLK YORUMLAR
Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, eylül ayında aylık enflasyonun yüzde 0,99 artışla piyasa beklentilerinin altında gerçekleştiğini söyledi.
Enflasyonun geçen yılın eylül ayında yüzde 6,30 arttığını, 2003 bazlı endeksin eylül ayı tarihsel ortalamasının ise yüzde 1,14 olduğunu aktaran Bürümcekçi, "Bu rakamlar, eylül ayı enflasyonu için lehte baz etkisinin çok belirgin olduğuna işaret ediyordu. Enflasyonun geçen yıla göre belirgin gerilemesinde, gıda fiyatlarındaki düşüşün devam etmesi ve gıda dışı diğer gruplarda artışların kur şokunun yaşandığı geçen yıla göre ılımlı kalması etkili oldu." dedi.
Bürümcekçi, eylülde, meyve-sebze ve diğer işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düşüşün gıda enflasyonunu aşağı çektiğini belirterek, enerji grubunda ise yaşanan yüzde 3,17'lik artışa rağmen geçen yılın altında bir yükseliş izlendiğini vurguladı.
"Enflasyonun yılı yüzde 12-13 aralığında bitirmesi olası duruyor"
Haluk Bürümcekçi, gıda enflasyonunun, Enflasyon Raporu'nda belirtilen yüzde 15'lik varsayımın belirgin altına indiğine işaret ederek, "Gıda fiyatlarının 2019'daki seyri enflasyonun Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) muhtemelen yüzde 12,0 olarak revize edeceği yıl sonu tahmininden sapma konusunda önemli belirleyicilerden biri olacaktır." diye konuştu.
Manşet enflasyonda baz etkisinin yılın son iki ayında aleyhte göründüğünü anlatan Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Önümüzdeki dönem seyri açısından, gıda fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı dışında, ham petrol ve diğer emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları enflasyon üzerindeki risklerin yönünü belirleyecektir. Kısa vadede, elektrik fiyat artışı yukarı yönde etkide bulunacaktır, ancak geçen yıl ekimde yüzde 2,67 ile yüksek aylık artış görülmüş olması lehte baz etkisi oluşturmaktadır. Buna karşılık, son günlerdeki kur artışına rağmen yıllık bazda kur sepeti düşüşünün yüzde 13 civarında gerçekleşmesi kurlardan fiyatlara geçiş riskinin olmadığına işaret etmektedir. Dolayısıyla son günlerdeki değer kaybının bir kur atağına dönüşmediği durumda, yıllık enflasyonun ekimde sınırlı geriledikten sonra, güçlü baz etkisi nedeniyle son 2 ayda tekrar yükselerek yılı yüzde 12-13 aralığında bitirmesi olası duruyor."
Bürümcekçi, TCMB'nin faiz indirimlerine daha dikkatli şekilde devam edeceği öngörüsünde bulunarak, "Banka gelecek enflasyon beklentileri ve enflasyonun ana eğilimini baz alıp buna Türkiye için makul olacak bir reel faiz ekleyerek hesaplayacağı patikaya uygun bir şekilde politika faizini belirlemeye devam edecektir. Bu yüzden en iyi ihtimalle kısa vadede göreceğimiz yüzde 12-13 civarındaki ana enflasyon eğilimi ile ve yüzde 3-4 bandındaki bir reel faizle uyumlu olabilecek politika faizi seviyesinin yıl sonu için bugünkü politika faizi olan yüzde 16,5'in çok altında olduğunu düşünmüyorum." değerlendirmelerini yaptı.
"Enflasyonda tek haneye dönüş TCMB'nin elini rahatlattı"
İş Yatırım Araştırma Bölüm Yönetmeni Muammer Kömürcüoğlu, eylül ayında da enflasyonda olumlu bir sürpriz görüldüğünü ifade etti.
Tahminlerindeki sapmanın, gıda grubunda devam eden olumlu seyir ve ulaştırma grubundaki artışın beklentilerinin altında kalmasından kaynaklandığını anlatan Kömürcüoğlu, "Yıllık enflasyon cephesinde ise Temmuz 2017'den bu yana ilk kez tek haneye geri döndük. Yıllık enflasyondaki düşüşte baz etkisi temel faktör. Geçen yıl yaşanan kur şokunun ardından yıllık TÜFE yüzde 24,5'e yükselmişti." dedi.
Kömürcüoğlu, baz etkisinin desteğinin ekim enflasyonunda da devam etmesini beklediklerini belirterek, şunları söyledi:
"Bu bağlamda manşet enflasyona 0,45 puan katkı verecek olan son elektrik zammına rağmen yıllık enflasyonun ekimde de tek hanede kalmasını bekliyoruz. Takip eden iki ayda ise kademi yükselişle enflasyonun yılı yüzde 12,5'te tamamlamasını bekliyoruz. Her ne kadar enflasyondaki düşüşte baz etkisinin etkisi büyük olsa da enflasyonda tek haneye dönüşün faiz indirimi konusunda TCMB'nin elini rahatlattığını düşünüyoruz. Bu bağlamda 24 Ekim'deki Para Politikası Kurulu toplantısında TCMB'nin 100-150 baz puan aralığında bir faiz indirimine gidebileceğini düşünüyoruz. Nihai kararımızı toplantı tarihine kadar risk iştahının izleyeceği seyir belirleyecek."