Firmalar teşvik bekliyor
Türkiye Merkez Bankası’nın geçen hafta faiz indirimine gitmesinden sonra borçlanma maliyetleri düşmeye başladı. Ancak şirketler, resesyonun etkilediği ekonomiyi canlandırmak için daha fazla mali teşvik ve banka kredisinin gerektiğini ifade ediyor.
Bu noktada en önemli sorunun, politika faizi yüzde 24’ten yüzde 19,75’e indirilmiş olsa bile, bankaların halen yüksek olan faiz oranı karşısında kredi vermeye ne kadar istekli olacağı.
Ancak yüzde 5’e yakın düşen mevduat faizi oranı, harcamaların artmasını bekleyen emlak, araç satış ve perakende sektörü için yeterli olmayabilir.
Bankaların kredi vermelerinin karşısındaki bir engel, Türkiye’de yaklaşık son bir yıldır Türk Lirası yerine daha güçlü para birimlerine olan yatırımlar.
Banka hesaplarına yatırılan miktarların yarısından fazlasının Türk Lirası olmaması, bankaların Lira bazında kredi verme yetisini etkiliyor.
Bankalar da, kredi taleplerinin de yaklaşık 766 milyar dolarlık Türkiye ekonomisinde yakın zamanda artması beklentisi içerisinde değil.
Bu da firmalar için kötü haber anlamına geliyor, özellikle de krizden en fazla etkilenen ve mortgage maliyetlerinin düşmesini bekleyen inşaat sektörü için.
“MB bir daha faiz indirirse, herkese nefes alacak alan yaratır”
İstanbul merkezli inşaat firması Cathay Group Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Tuğsuz, “Sektörün daha fazla faiz indirimine ihtiyacı var. Eğer Merkez Bankası bu adımı Eylül ayında bir kere daha faiz indirimine giderek güçlendirirse, herkes için nefes alacak alan yaratır” diye konuştu.
Yurt dışından alınan düşük faizli krediler, inşaat sektörünün lokomotifi olduğu ekonomik büyümeyi finanse etmişti ancak Türk Lirası’nın geçen yıl ABD Doları karşısında yüzde 30’a yakın değer kaybetmesi resesyonun kıvılcımını ateşledi.
Kredilerin ödenemeyişi ve talep düşüşü de inşaat sektörünü daha da kötü etkiledi.
Cathay Group’tan Mahmut Tuğsuz’a göre sektör ancak, yüzde 15 civarlarında seyreden enflasyon oranı yüzde 10’un altına düşer ve emlak kredisi faizleri yüzde 13-14 bandına inerse canlanabilir.
Ancak ekonomistler Merkez Bankası’nın politika faizini bu yıl sonuna kadar yüzde 16-17’ye indirmesini öngörüyor.
Merkez Bankası’nın faiz indirimi, geçen yıl Türk Lirası’nın değerini düşüren ve enflasyonu arttıran kriz sonrası mali politikalarını sıkılaştıran bankanın yaptığı ilk mali değişiklikti.
Kredi faizleri düştü
Perşembe ve Cuma günleri, Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank da konut, tüketici ve kurumsal kredi faizlerini düşürdü. Merkez Bankası da bazı bankalarda mevduat faizlerinin yüzde 16 civarını düştüğünü belirtti.
Bu düşüşün, kredi borçlanmalarını yeniden yapılandırmak isteyen büyük firmalara biraz rahatlama sağlayabilir. Sadece inşaat ve enerji sektöründe ödenemediği belirtilen 20 milyon dolar kredi borcu var.
Haber ajansı Reuters’ın geçen ay yer verdiği haberde, bankaların bilanço defterlerinden bu rakamların güvenli bir şekilde silinmesi için oluşturulan planın ertelendiği belirtilmişti.
Ayakkabı firması FLO’nun yöneticisi Burak Övünç, “Bu faiz indirimi kesinlikle firmaların borçlarını ödemesine ve yeniden yapılandırmasına yardımcı olacaktır” dedi.
Övünç bu süreçte borçlanma maliyetlerine yüzde 20 oranında indirim beklediğini de ifade etti.
Dolara vergi binde 2’ye çıkabilir
Öte yandan, dolar alımlarını azaltmak için binde bir oranında vergi alınmaya başlandı, bu rakamın binde 2 oranına çıkarılması da düşünülüyor.
Haziran ayında, banka hesaplarında bulunan para birimlerinin yüzde 54’ünü yabancı para birimleri oluşturdu.
Türk Lirası’na olan güven kaybı, bankaları swap pazarlarında yoğun Türk Lirası alımına, buna karşılık kayıpları silmeye yöneltti.
Türkiye’nin dördüncü en büyük bankası Garanti BBVA, ikinci çeyrekte swap’lar nedeniyle 3,3 milyar lira, Ziraat Bankası da 3 milyar lira kaybettiklerini açıkladı.
Enflasyonda düşüş beklentisi yeniden liraya yönelmelere yardımcı olabilir ancak uzmanlar yakın zamanda böyle bir dönüş beklemiyor.
Şirket yöneticileri, Türk Lirası sıkıntısı çeken bankaların bazı kredi taleplerini reddettiğini söylüyor.