Döviz bozduran şirketlere vergi kıyağı geliyor

Kur korumalı mevduat (KKM) kapsamında kurumlar vergisi muafiyetinin kapsamı genişletildi. Buna göre bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin de muafiyetten faydalanmasının önü açıldı. Bu kapsamda 1 milyar dolar dönüşüm yapan 1,4 milyar TL’lik vergiden muaf olacak.

Son yılların en büyük değer kaybı sonrasında TL’yi destekleme adına getirilen kur korumalı mevduat (KKM) hesapları hükümet aksini söylese de yüksek enflasyon ve belirsizlik nedeniyle döviz bozdurarak yeni sisteme geçiş oldukça düşük.

 Bunun için yeni düzenlemeler ve teşvikler gelmeye devam ediyor. Geçen hafta şirket ve kurumların da artık döviz hesabını TL mevduata dönüştürebilmesinin önü açılmıştı.

Şirketlerin Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümünün desteklenmesi kapsamında, dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirası’na çevrilen hesaplara getirilen kurumlar vergisi muafiyetinde kapsam genişletildi. Yasa teklifinin görüşmeleri sırasında kabul edilen önergeyle bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin kazançları da aynı şartlarda vergi muafiyetinden faydalanacak. Şirketlere getirilen vergi muafiyetinin maliyeti, 1 milyar doların kur korumalı mevduata geçmesi halinde 1 milyar 387 milyon lira olarak hesaplandı.

Dünya’dan Canan Sakarya’nın haberine göre yasa teklifinin Meclis Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerinde yasa teklifinde ilk imza sahibi AKP’li Uğur Aydemir, muhalefet milletvekillerinin soruları üzerine 1 milyar doların Türk Lirası’na dönüştürülmesi durumunda Hazine’nin vazgeçeceği vergi miktarının 1 milyar 387 milyon lira olduğunu açıkladı.

Aydemir, sistemin işleyişi ve etki analizini 1 milyar dolar üzerinden komisyona şöyle anlattı: “17 Şubat’ta geçici vergi beyannamesi veren mükellefler, diyelim ki, 17 Ocak’ta dövizini bozdurdu. 17 Şubat tarihinden önce olduğu için bunun 1 Ekim 2021 ile 31 Aralık 2021 tarihi arasındaki kurdan kaynaklı kambiyo karına bakıyoruz. Merkez Bankası verilerine göre, başlangıç kuru 8,84 TL, 31 Aralık 2021 tarihindeki kurun çıkış fiyatı 12,97 TL, kur farkı 4,13 TL. Bu durumda mükellefin 1 milyar doları olsa, 1 milyar dolardan kaynaklı 4 milyar 130 milyon kambiyo karı oluşuyor. Kambiyo karının yüzde 25 vergisi var, biz buna istisna getiriyoruz. 4 milyar 130 milyonun kurumlar vergisi 1 milyar 33 milyon lira.

1 Ocak-17 Şubat tarihleri arasında da, ayrıca yine kambiyo karı çıkıyor. 1 Ocak 2022’de kur 13,6 TL. Bu kardan dolayı da 530 milyon lira kambiyo karı elde ediyor. 2022’de kurumlar vergisi yüzde 23, bunun da vergisi 122 milyon lira. Her ikisini topladığımızda Hazine, 1 milyar 154 milyon lira tutarındaki kurumlar vergisinden vazgeçiyor. Faiz gelirinde, vazgeçtiğimiz vergi de 233 milyon lira. 1 milyar dolar bozdurulması durumunda, kurumlar vergisinden vazgeçtiğimiz tutar, faiz gelirindeki vergiyle beraber 1 milyar 387 milyon lira. Benim beklentim en az 10 milyar, 20 milyar doların üzerinde gelmesi, çünkü çok büyük bir fırsat, çok büyük kazanç.”

Muhalefetten anayasaya aykırı uyarısı

CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, kambiyo karlarına ilişkin düzenleme ile geriye dönük düzenleme yapıldığını, bu durumun kanunların geriye yürümezlik ilkesine, Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek, “Bir kısım vatandaşlara böyle bir hak tanınmazken bir kısım vatandaşlarımıza, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükelleflerine büyük bir vergi ayrıcalığı getirilmiş oluyor. Bu, eşitlik ilkesine de aykırı bir durumdur” dedi.

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan da kur garantili mevduat düzenlemesinin kurumlara vergi avantajı ile daha da genişletilmesini eleştirerek, “Anayasa’nın 73’üncü maddesi ‘Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür’ diyor. Bu düzenlemeyle siz zaten milyarlarca doların sahibi yurttaşlarımıza ‘7 liradan aldığın doları 14 liraya bozdurursan vergi yok’ diyorsunuz. Bu Anayasa’ya doğrudan aykırıdır” dedi.