Dar gelirlinin gıda enflasyonu belli oldu
DİSK-AR verilerine göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 67 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 82,5 oldu. En yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 105,5 olarak gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Kasım enflasyonunun belli olmasıyla memur ve emeklilerin yılın ikinci yarısına ilişkin 5 aylık zam oranı da netleşmiş oldu.
TÜİK'in açıkladığı enflasyon rakamları şöyle oldu:
TÜFE'deki (2003=100) değişim 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %3,28, bir önceki yılın Aralık ayına göre %60,09, bir önceki yılın aynı ayına göre %61,98 ve on iki aylık ortalamalara göre %53,40 olarak gerçekleşti.
Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %61,98, aylık %3,28 arttı
TÜFE'deki (2003=100) değişim 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %3,28, bir önceki yılın Aralık ayına göre %60,09, bir önceki yılın aynı ayına göre %61,98 ve on iki aylık ortalamalara göre %53,40 olarak gerçekleşti.
Tüketici Fiyat Endeksi ekimde yüzde 3,43 artış göstermişti.
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık %42,25, aylık %2,81 arttı
Yİ-ÜFE (2003=100) 2023 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %2,81, bir önceki yılın Aralık ayına göre %42,59, bir önceki yılın aynı ayına göre %42,25 ve on iki aylık ortalamalara göre %53,15 artış gösterdi.
Üretici Fiyat Endeksi ekimde yüzde 1,94 oranında artış göstermişti.
Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahminiyse yüzde 67,23 seviyesinde bulunuyordu.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), enflasyon verilerinin ardından yaptığı açıklamada "TÜİK, Kasım 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 67,2 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran" ifadelerine yer vererek dar gelirlinin gıda enflasyonunun yüzde 106 olduğunu belirtti.
Açıklamada ayrıca TÜİK'in Haziran 2022'de madde sepeti fiyat listesini açıklamaktan vazgeçmesi üzerine DİSK'in TÜİK'e karşı açtığı davaya rağmen madde sepeti verilerinin hâlâ yayımlanmadığına da değinildi.
"Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir" denilen açıklamada DİSK-AR'ın araştırmasına ait verilere yer verildi.
DİSK-AR verilerine göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 67 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 82,5 oldu.
Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 76,6 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 87,8 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 105,5 olarak gerçekleşti.
Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 64,2 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 48,9 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 105,5 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 48,9 oranında kaldı.
Açıklamada "Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor" ifadelerine yer verildi.
ENFLASYONLAR ARASINDAKİ FARK AÇILDI
2005 ve 2023 verilerinin karşılaştırıldığı açıklamada son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki farkın açılmaya başladığı belirtilerek şunlar kaydedildi:
TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 122 olan TÜFE endeksi, Kasım 2023’te 1.807’ye yükseldi. 2005’te 122 olan gıda fiyatları endeksi ise 2023’te 2.553’e yükseldi. Böylece TÜFE 2003’ten bu yana 18,1 ve 2005’ten bu yanda 14,8 kat; gıda fiyatları ise 2003’ten bu yana 25,5 kat ve 2005’ten bu yana 20,9 kat arttı.
2005’te yüzde 7,6 olan yıllık enflasyon oranı 2023’te yüzde 62 oldu. 2005’te yüzde 5,7 olan yıllık gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 67,2’ye yükseldi.
Öte yandan son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki fark açılmaya başladı. Kasım 2005’te TÜFE’yle aynı seyreden gıda fiyatları endeksi Kasım 2023’te TÜFE’nin 746 puan (yüzde 41,3) üstüne çıktı.