Ceza kesilen zincir marketlerin zam yazışmaları ortaya çıktı

Rekabet Kurumu tarafından aralarında A101, BİM, CarrefourSA, Migros'un da bulunduğu toplam 29 teşebbüs ve bir dernek hakkında Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4. maddesinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla soruşturma başlatılmıştı. Soruşturma heyetinin yaptığı inceleme ve tespitler sonucunda 5 zincir market arasında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, piyasanın organize edildiği, artırılan fiyatların rakiplerle eş zamanlı raflara yansıtıldığı, söz konusu marketlerin ürünün satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4. maddeyi ihlal ettikleri iddiaları üzerine sözlü savunmaları alınmıştı.

Toplam 16 saat süren sözlü savunmaların ardından 29 Ekim 2021'de Rekabet Kurumu soruşturmaya ilişkin nihai kararını vermişti. Karara göre BİM'e 958 milyon 129 bin 194 lira, CarrefourSA'ya 142 milyon 469 bin 772 lira, Migros'a 517 milyon 672 bin 762 lira ve A-101'e 646 milyon 582 bin 329 lira olmak üzere 5 zincir markete toplamda 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira idari para cezası verilmişti. 

GEREKÇELİ KARAR AÇIKLANDI

Rekabet Kurulu, 5 zincir markete verilen toplam 2,7 milyar liralık idari para cezasının gerekçeli kararını yayımladı. Kararda 5 zincir marketin topla-dağıt özelliği sergileyen kartel niteliğinde anlaşma sağladıklarına kanaat getirilmesine karşın elde edilen satış gelirinin 5 zincir marketin cirolarının küçük bir kısmını kapsadığı gerekçesiyle hafifletici unsur olarak ele alınıp, idari para cezasının marketlerin yıllık gayri safi gelirinin yüzde 2’si ile yüzde 4’ü arasında verildiği kaydedildi.

YAZIŞMALAR ORTAYA ÇIKTI

Rekabet Kurumu'nun sitesinde yayınlanan kararda 5 zincir marketin tedarikçilerle beraber hareket ettikleri WhatsApp ve mail yazışmalarına da yansıdı.

"ORGANİZE OLALIM"
WhatsApp grubunda yağ tedarikçisi bir firmanın çalışanı bir market yöneticisine "Cuma gününe organize oluyoruz biz fiyat geçişinde. Sen (….) market ve öbür tarafları organize eder misin? Cuma rafa yansıyacak" diyerek yazıyor. "Tamamdır" cevabı alan tedarikçi piyasaya devamlı müdahale ediyor.

WhatsApp yazışmalarında 5 litrelik ayçiçek yağının reyonda 35 lira olarak görülen etiket görselinin paylaşılması üstüne zincir market çalışanı "Güzel abi piyasa yükselirse problem yok. Bu arada raf fiyatları salı günü itibarıyla yükselecek. Pazartesi organize olup herkesin salı gününe geçmesi gerekiyor" ifadesini kullanıyor.

"YÖNETİCİYE ONAYLATTIK SIKINTI ÇIKMAYACAK"
Bunun üstüne tedarikçi çalışanı "Pazartesi 39.95 TL raf fiyatına geçiyoruz. Pazartesi sabah mail göndereceğiz size" diyor. Market çalışanı ise "Okey salı günü itibarıyla geçmis oluruz" derken bu yazışmadan üç gün sonra başka bir market zincirini kastederek tedarikçiye "(…) market fiyatları geçmemiş" diyor. Tedarikçi ise bu mesaja atfen "1 lt var onu da geçecek merak etme" ifadesini kullanıyor.

Aynı yazışmanın devamında bu defa (…) marketteki etiket fiyatları paylaşılıyor ve başka bir marketteki 1 litre yağın rafta yarın 10.95 TL olacağı söylenerek "Yarın siz de geçin lütfen. Yöneticiye onaylattık. Sıkıntı çıkmayacak. Yardımını rica ediyorum kardeşim" deniyor.

"BİRLİKTE HAREKET ETMEMİZ GEREKİYOR"
Yazışmalarda zaman zaman ortak fiyat ayarlamasında zaman zaman münakaşalar da meydana geliyor. Bir market zinciri çalışanı ile tedarikçi arasında geçen konuşma şu şekilde:

Market çalışanı: Fiyatı bozuyoruz. Geri geldiğimiz tutar fark.

Tedarikçi: Hayır sakın yapmayın. Çok sıkıntı olur. Acil 24.95 ikili fiyata çıkalım.

Market çalışanı: Sıkıntıyı yapan (…) market biz değiliz. Biz toplantıda net ifade ettik. Bu oyunda yokuz.

Tedarikçi: Ama dahil oluyorsunuz. Birlikte hareket etmemiz gerekiyor. Onlar gel gel yapıyor siz oyuna giriyorsunuz. Yapmayın.

Market çalışanı: 11,95 yaptığında sorun yok. Biz eşit olmayacağız.

FİYAT YÜKSELTMEYENE UYARI
STRATEGY team grubuna iletilen Yudum Ayçiçek Yağı 4 Lt ürününün etiket fiyatının 35,50 TL olarak yer aldığı (….) market raf görseli iletilerek gruba şu şekilde yazılıyor:

Abi bu ne şaka mısınız siz ya niye fiyatı geri çektiniz. Bu ay 1 tane ürün sevk edeceğim, bilgine. Piyasadan haberin yok galiba. Sonra marjım düşük dersin… Sanal markette de kaldırmışın, senin geçmen gerekir. Adamlar geçti dediğim gün.

(….) Biz de yükselttik senin söylediğin fiyatlara geçmiştik. Onlar geçmeyince biz de geri çektik. Geçirirseniz biz de geçeriz. 38,90'a, 37,90 olmamış.

(…..) Nasıl geçmedi abi bakmıyor musun o günden beri. 0,40 kuruş düşük geçmişler yalnızca. Sen de o fiyatlara geç. Niye 35,90 yapıyorsun. Bir de sanaldan kaldırıyorsun. İşinize geldiği gibi. Siz bilirsiniz problem yok. İstersen 10 liraya satın stoklar bitince marj %5 düşünce o zaman bildiğini yaparsın eyvallah.