Milyonlarca çalışanın aklında aynı soru var: Tam kapanmada yıllık izin var mı yok mu ?
Koronavirüs salgını nedeniyle tam kapanma ve uzatılan Kısa Çalışma Ödeneği ve Nakdi Ücret Desteği uygulamalarıyla birlikte, hem bu kapsamda olan çalışanlar hem de uzaktan çalışan çalışanlar yıllık izin haklarının durumunu merak ediyor. İşin uzmanı açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Kabine toplantısını sonrası açıkladığı üç haftalık tam kapanma sürecinin başlamasının ardından çalışanlara yıllık izin kullandırılıp kullandırılmayacağı, kullandırılırsa ne şekilde kullandırılabileceği merak edilirken işin uzmanı olan Milliyet gazetesi yazarı Cem Kılıç milyonlarca çalışana müjdeyi verdi.
29 Nisan Perşembe günü akşamından 17 Mayıs’a kadar 17 gün sürecek tam kapanma döneminin çalışanlarca nasıl geçirileceği sorusu gündeme geldi. İş yeri kapanmakla birlikte evde çalışma imkanı bulunanlar için durum farklı. Bu işçiler açısından iş sözleşmesi askıya alınmış olmuyor.
Çalışanların kapanma döneminde yıllık izin kullanma hakları bulunuyor. İlgili çalışanlar açısından doğan sorun ise işverenin kapanma döneminde bu çalışanları doğrudan izinli sayıp sayamayacağı.
Milliyet'ten Cem Kılıç'ın yazısına göre, iş yeri kapanarak evde çalışma imkanı bulunanlar için durum daha farklıdır. Bu işçiler açısından iş sözleşmesi askıya alınmış olmuyor. Bu çalışanların kapanma döneminde yıllık izin kullanma hakları bulunmaktadır. İlgili çalışanlar açısından doğan sorun ise işverenin kapanma döneminde bu çalışanları doğrudan izinli sayıp sayamayacağı.
Yıllık izin kullandırımı işverenin yönetim hakkı kapsamında. İşveren kendi iş durumunu düşünerek işçilere istediği zaman yıllık izin kullandırabilir. Ne var ki burada atlanan bir hüküm bulunmaktadır. Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez.
Ancak, kanunda öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir. İki hükümden çıkan sonuç, ilgili evde çalışan işçilere yıllık izin işverenin yönetim hakkı kapsamında onay almadan kullandırılacaksa, bütün izin sürelerinin kesintisiz kullandırılması gerektiği. Aksi durumda ancak işçiden onay alırsa kapanma döneminin tatil olmayan günleri için izin kullandırabilecek.
İşçiden onay almadan yıllık iznin bölünerek kullandırılması halinde, işçi iş sözleşmesi sona erdikten sonra ilgili izin sürelerini kullanmadığını ileri sürerek, o dönemdeki ücreti üzerinden bu izin sürelerinin ücretini talep edebilecek.
AVANS İZNİN ŞARTLARI
Yıllık ücretli izin süreleri İş Kanunu’nda belirlenmiştir. Bu konudaki kanun maddesi nisbi emredici hukuk kuralı şeklindedir. Yani bir alt sınır vardır, fakat bir üst sınır yoktur. Kanunda belirlenen izin sürelerini kullanabilmenin temel koşulu o işyerinde en az bir yıldır çalışıyor olmak. Bazen işverenler bir yılını doldurmayan çalışanlarına da avans izin kullandırabilir. Bu işverenin inisiyatifinde bir konu. Fakat kapanma döneminde evde çalışan bir işçinin izin hakkı yoksa, işçiyi borçlandırarak avans izin kullanmaya zorlanması mümkün değil.
Ancak işçinin talebi halinde evde çalışabilen işçiye avans izin kullandırılabilir. Muafiyet kapsamındaki işçilerin kapanma döneminde yıllık ücretli izin kullanımları ise genel kurallara tabi.
DİNLENME HAKKI KAPSAMINDA OLMALI
Yıllık ücretli izin, çalışanların dinlenme hakkı kapsamında ilk sıralarda gelen bir hak. Yıllık izin kullanmak, çalışan için bir hak olduğu kadar, aynı zamanda bir zorunluluk da...
Bu nedenle yasal olarak koruyucu düzenlemelere kavuşturulmuştur. Örneğin, çalışanlar bu hakkın parasının ek olarak ödenmesini talep ederek bu haktan kendi istekleriyle vazgeçemeyecekleri gibi bu sürede başka işte de çalışamazlar. İşveren de yıllık izin hakkını istediği gibi bölemez. Bu yüzden kapanma döneminde işverenin işçileri tek taraflı olarak yıllık izinde sayma hakkının olup olmadığı üzerinde dikkatli düşünmek gerekmekte.