Kıdem tazminatı tavanı da memurun emekli ikramiyesi de arttı

İş Kanunu'na tabi olarak hizmet akdiyle bir işverene bağlı çalışanlar, en az bir yıl çalışmaları şartıyla, iş yerinde çalıştıkları her yıl için 30 günlük brüt ücretleri tutarında kıdem tazminatı alabiliyorlar. Ücreti yüksek olanların kıdem tazminatında ise tavan uygulanıyor.

1475 sayılı eski İş Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca, işçilerin kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, en yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenen azami emeklilik ikramiyesini geçemiyor. Buna kıdem tazminatı tavanı deniliyor. En yüksek devlet memuruna bir hizmet yılı için ödenmekte olan emeklilik ikramiyesi ise memur maaş katsayısı ile belirleniyor. Buna bağlı olarak kıdem tazminatı tavanı, her yıl ocak ve temmuz aylarında artıyor.

Habertürk'ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, bu yılın ocak-haziran döneminde kıdem tazminatı tavanı 6 bin 730 lira olarak uygulandı. 1 Temmuz 2020 tarihinden geçerli olmak üzere bu yılın temmuz-aralık döneminde uygulanacak kıdem tazminatı tavanı ise 7 bin 117 TL'ye çıktı. Aynı işverene bağlı iş yerlerinde 10 yıl çalışan bir kişinin alabileceği maksimum kıdem tazminatı tutarı 67 bin 300 liradan 71 bin 170 liraya yükseldi.

Kıdem tazminatının tavanı, en yüksek devlet memuruna ödenen emekli ikramiyesine endekslenirken, en düşük kıdem tazminatı da asgari ücrete bağlı olarak artıyor. Asgari ücret son yıllarda sadece yılda bir defa arttırılıyor. Ocak ayında yüzde 15 oranında artırılan asgari ücrete bağlı olarak, 2020 yılında, çalışılan her yıl için ödenecek en düşük kıdem tazminatı tutarı da 2 bin 943 lira düzeyinde bulunuyor.

BRÜT ÜCRETİ 6 BİN 730 TL'Yİ AŞANLAR DAHA FAZLA TAZMİNAT ALACAK

Kıdem tazminatı tavanında yapılan artıştan, brüt ücreti halen 6 bin 730 liranın üzerinde olan kişiler faydalanacak. Örneğin, brüt ücreti 7 bin 200 lira olan ve 15 yıl çalışması bulunan bir kişi 30 Haziran 2020 tarihinden önce işten ayrıldığında veya emekli olduğunda 100 bin 950 lira kıdem tazminatı alabilecek iken, 1 Temmuz'dan sonra işten ayrıldığında 106 bin 755 lira kıdem tazminatı alabilecek. Bir ay sonra emekli olmak, bu kişinin 5 bin 805 lira daha fazla kıdem tazminatı alabilmesini sağlayacak.

Kıdem tazminatı tavanındaki artış brüt ücreti 6 bin 730 liranın altında olan işçileri ise etkilemeyecek. Onların çalıştıkları her yıl için alabilecekleri kıdem tazminatı, brüt ücretleri üzerinden hesaplanıyor.

İŞTEN AYRILIRKEN KIDEM TAZMİNATINA DİKKAT

Emekliye ayrılmayı veya örneğin 15 yıl sigortalılık 3600 prim günü koşulunu tamamlayarak işten kendisi ayrılmak isteyenlerin, kıdem tazminatı taban ve tavanındaki artışları dikkate alması gerekiyor.

Asgari ücret artışı yılda bir defa ocak ayında yapılıyor. Asgari ücretle çalışanlar kasım, aralık gibi aylarda işten ayrılmak yerine ocak ayını beklediklerinde daha yüksek kıdem tazminatı alabiliyorlar.

Yüksek ücret alanların ise daha fazla kıdem tazminatı alabilmek için kasım – aralık ya da mayıs – haziran ayları yerine, ocak ve temmuz aylarını beklemeleri gerekiyor.

Brüt ücreti kıdem tazminatı tavanının altında olanların ocak-temmuz aylarını beklemesi gerekmiyor.

MEMURLARIN EMEKLİ İKRAMİYESİ DE ARTTI

Devlet memurlarının emekli ikramiyeleri de altı ayda bir artırılıyor. Temmuz ayından geçerli olmak üzere, lisans mezunu öğretmen ve polisin 35 yıllık hizmet karşılığı emekli ikramiyesi 104 bin 242 liradan, 110 bin 309 liraya yükseldi. Lisans mezunu hemşirenin 35 yıllık hizmet karşılığı emekli ikramiyesi de 101 bin 321 liradan 107 bin 218 liraya çıktı.

KIDEM TAZMİNATI GİYDİRİLMİŞ ÜCRET ÜZERİNDEN ÖDENİR

Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için, aynı işverene bağlı iş yerlerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Kıdem tazminatı emekli olunduğunda, işveren işten çıkarttığında, işçi haklı bir nedenle iş akdini feshettiğinde alınabiliyor. Yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getiren işçi işten ayrılarak kıdem tazminatı alabiliyor.

Bunun yanı sıra erkek işçiler askere giderken, kadınlar da evlendiklerinde bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabiliyorlar.

Kıdem tazminatı hesaplanırken, brüt ücrete ilave olarak işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatlerin de dikkate alınması gerekir. Bordroda görünen brüt ücret “çıplak” ücrettir. Yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, kıdem ücreti, teşvik primi, ikramiyeler ve primler eklenerek “giydirilmiş ücret” bulunur.

Bir menfaat veya ödemenin giydirilmiş brüt ücrete dahil edilebilmesi için devamlılık arz etmesi gerekiyor. İşverenin iş yerinde verdiği yemek veya yemek karşılığı nakit para ya da yemek çekinin karşılığı olan tutar, giydirilmiş ücrete eklenir. İşçinin işe geliş – gidiş saatlerinde verilen servis hizmeti de dahil olmak üzere ulaşım parası şeklindeki ödemeler hesaba katılır.

Özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası primi ödemeleri de kıdem tazminatına esas ücrete eklenir.

Bir yıl içinde ödenen ayni ve nakdi ödemeler toplanarak 360 güne bölünür. Hesaplanan 1 günlük ayni ve nakdi ödemenin 30 katı, brüt ücrete eklenerek giydirilmiş ücret bulunur.