İktisatçılar ve ekonomistler asgari ücrette ''hayır'' dedikleri zammı açıkladı

Milyonlarca çalışanın gözü Aralık ayında toplanacak olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda. Komisyon toplanarak 2025 yılında uygulanacak yeni asgari ücreti belirleyecek. Geçmiş yıllarda yapılan tüm asgari ücret artışları ya enflasyon oranıyla paralel ya da onun 5-10 puan üstünde gerçekleşmiş durumda. Bu sebeple bu yılda komisyonun ilk bakacağı veri enflasyon olacak.

Türkiye 2024 yılına veda etmeye sadece 2 ay kala asgari ücret zammı ile yatıp, asgari ücret zammıyla kalkarken iktisatçı ve akademisyenlerden asgari ücretin gerçekleşen enflasyona göre artırılması çağrısı geldi.

Asgari ücret görüşmelerinin başlamasına sayılı gün kala iktisatçılar da imzaladıkları basın bildirisinde asgari ücret artışlarında gerçekleşen enflasyon oranının dikkate alınmasını ve gelir dağılımını da gözeten bütüncül bir ekonomi politikası izlenmesini istedi.

İktisatçıların imzaladığı bildiride, Türkiye ekonomisinde uzun süredir devam eden yüksek enflasyon sorununun, dar gelirli vatandaşları ve asgari ücretle çalışanları ekonomik olarak daha kırılgan hale getirdiği ve yaşam standartlarını ciddi ölçüde düşürdüğü belirtildi.

TCMB de IMF de yüzde 25 zam önermişti

Hatırlanacağı gibi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, ABD ziyaretinde yatırımcılarla buluşmuştu. Karahan'ın burada asgari ücretle ilgili olarak değerlendirmelerde bulunduğu ve asgari ücret zammı için yüzde 25 oranını verdiği öne sürülmüştü.

Karahan'ın ardından IMF Türkiye Masası Şefi James Walsh konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunmuş ve asgari zam oranı için yüzde 25 önerisini kamuoyuna aktarmıştı.

İktisatçılar yüzde 25 zamma karşı çıktı

Son dönemde uygulanan para ve maliye politikalarının, enflasyonla mücadele hedefi doğrultusunda şekillendirildiğini belirten iktisatçılar, bununla birlikte temmuz ayında asgari ücret artışından kaçınılması ve 2025 için öngörülen artışın gerçekleşen enflasyon yerine yüzde 25'lik beklenen enflasyon oranı baz alınarak belirlenmesi planının, bilimsel ve sosyal açıdan kaygı verici olduğunu söyledi.

Bloomberg'de yer alan habere göre, 118 iktisatçının ortak imzaladığı açıklamada Türkiye ekonomisinde uzun süredir devam eden yüksek enflasyon sorununun, dar gelirli vatandaşları ve asgari ücretle çalışanları ekonomik olarak daha kırılgan hale getirdiği ve yaşam standartlarını ciddi ölçüde düşürdüğü belirtildi.

Bildiride imzası bulunan iktisatçılar ve akademisyenler enflasyonla mücadelenin toplumsal maliyetinin adil dağıtılması gerektiğini, asgari ücretlilerin alım gücünün korunmasının sosyal devletin bir gerekliliği olduğunu, gerçekleşen enflasyon oranının altında yapılacak ücret artışlarının gelir dağılımını daha da bozacağını ve enflasyonla mücadelenin başarısının dar gelirlilerin yaşam standartlarının düşürülmesi pahasına sağlanamayacağını vurguladılar.

Bu bağlamda iktisatçılar ekonomi politikasını yönetenleri, asgari ücret artışlarında gerçekleşen enflasyon oranının dikkate alınması ve gelir dağılımını da gözeten bütüncül bir ekonomi politikası izlenmesi konularında acilen adım atmaya davet etti.

Açıklamayı imzalayan iktisatçılar şöyle sıralandı:

Ata Can Bertay ( Sabancı Üniversitesi ), Ayça Akarçay ( Galatasaray Üniversitesi ), Ayça Tekin-Koru ( TED Üniversitesi ), Aziz Çelik ( Kocaeli Üniversitesi ), Aziz Konukman ( Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi ), Baki Demirel ( Yalova Üniversitesi ), Begüm Özkaynak ( Boğaziçi Üniversitesi ), Bilin Neyaptı ( Bilkent Üniversitesi ), Bülent Eşiyok ( İstanbul Gelişim Üniversitesi ), Burçay Erus ( Boğaziçi Üniversitesi ), Çağla Ünlütürk ( PAÜ ), Caner Özdurak ( Beykoz Üniversitesi ), Cem Başlevent ( İstanbul Kültür Üniversitesi ), Cem Somel ( Abant İzzet Baysal Üniversitesi (Emekli) ), Çiğdem Boz ( Bağımsız Araştırmacı ), Değer Eryar ( İzmir Ekonomi Üniversitesi ), E. Ahmet Tonak ( University of Massachusetts Amherst & Smith College ), Ebru Voyvoda ( ODTÜ ), Elif Karaçimen ( Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ), Emre Özçelik ( ODTÜ-Kıbrıs ), Engin Kara ( Cardiff University ), Ensar Yılmaz ( Yıldız Teknik Üniversitesi ), Ercan Uygur ( Ankara Üniversitesi (Emekli) ), Ergin Yıldızoğlu ( Cumhuriyet Yazarı ), Erol Balkan ( Hamilton College ), Erol Taymaz ( ODTÜ ), Esra Uğurlu ( Leeds University ), F. Ahmet Öncü ( Sabancı Üniversitesi (Emekli) ), Fatih Kansoy ( Oxford University ), Fatih Özatay ( TOBB ETÜ ), Ferhat Akyüz ( Samsun Üniversitesi ), Fikret Adaman ( Boğaziçi Üniversitesi ), Fikret Görün ( ODTÜ (Emekli) ), Filiz Eryılmaz ( Bursa Uludağ Üniversitesi ), Galip Yalman ODTÜ (Emekli) ), Gökçer Özgür ( Gettysburg College ), Gülbiye Y.Yaşar ( Ankara Üniversitesi ), Güldem Atabay ( Ekonomist/Yazar ), Güneş Aşık ( TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi ), Güney Işıkara ( New York University ), Günseli Berik ( University of Utah (Emekli) ), Hakan Mıhcı ( Hacettepe Üniversitesi (Emekli) ), Haluk Levent ( İstanbul Bilgi Üniversitesi ), Hasan Cömert ( Trinity College-Hartford ), Hasan Murat Ertuğrul ( Anadolu Üniversitesi ), Hasan Tekgüç ( Kadir Has Üniversitesi ), Hayri Kozanoğlu ( Altınbaş Üniversitesi ), Hüseyin Özel ( Hacettepe Üniversitesi ), İbrahim Semih Akçomak ( ODTÜ ), İlhan Döğüş ( University of Europe for Applied Sciences ), İnsan Tunalı ( Koç Üniversitesi (Emekli) ), İris Cibre ( Finansal Piyasalar Uzmanı ), İsmail Ertürk ( Manchester University ), Kamil Yılmaz ( Koç Üniversitesi ), Kerem Cantekin ( Bağımsız Araştırmacı ), Kıvanç Karaman ( Boğaziçi Üniversitesi ), Korkut Boratav ( Ankara Üniversitesi (Emekli) ), Korkut Ertürk ( University of Utah ), M. Aykut Attar ( Hacettepe Üniversitesi ), M. Kerem Çoban ( SOAS ( University of London & Kadir Has Üniversitesi ), M. Murat Kubilay ( Uluslararası Finans Uzmanı ), M. Teoman Pamukçu ( ODTÜ ), M.Necat Coşkun ( Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi ), Mehmet Şişman ( Marmara Üniversitesi ), Mehmet Uğur ( University of Greenwich ), Mehmet Uluğ ( Roskilde University ), Murat Birdal ( İstanbul Üniversitesi ), Murat Taşdemir ( İstanbul Medeniyet Üniversitesi ), Mustafa Ulus ( Galatasaray Üniversitesi ), Nesrin Nas ( Ortak Yaşam Grubu ), Oğuz Esen ( İzmir Ekonomi Üniversitesi ), Oğuz Yıldırım ( Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi ), Oktar Türel ( ODTÜ (Emekli) ), Oktay Özden ( Kadir Has Üniversitesi ), Ömer Faruk Çolak ( İktisat ve Toplum Dergisi ), Öner Günçavdı ( İstanbul Teknik Üniversitesi ), Onur Baycan ( Anadolu Üniversitesi ), Onur Yeni ( Hacettepe Üniversitesi ), Orhan Karaca ( Bağımsız Araştırmacı ), Orkun Saka ( City ( University of London & LSE ), Özcan Ceylan ( Özyeğin Üniversitesi ), Özge Özay ( Fitchburg State University ), Özgün Biçer ( Marmara Üniversitesi ), Özgür Narin ( Ordu Üniversitesi ), Özgür Orhangazi ( Kadir Has Üniversitesi ), Özlem Onaran ( University of Greenwich ), Pelin Akçagün ( Ondokuz Mayıs Üniversitesi ), Pınar Deniz ( Marmara Üniversitesi ), Pınar Kahya ( İnönü Üniversitesi ), Selin Pelek ( Galatasaray Üniversitesi ), Serdal Bahçe ( Ankara Üniversitesi ), Serdar Acun ( Munzur Üniversitesi ), Sermin Sarıca ( İstanbul Üniversitesi ), Sevil Acar ( Boğaziçi Üniversitesi ), Sevinç Mıhcı ( Hacettepe Üniversitesi ), Şevket Pamuk ( Boğaziçi Üniversitesi (Emekli) ), Sezgin Polat ( Galatasaray Üniversitesi ), T. Sabri Öncü ( UNCTAD eski Kıdemli Ekonomisti ( CAFRAL ( RBI eski Araştırma Başkanı ), Tahsin Bakırtaş,Sakarya Üniversitesi ), Tansel Güçlü ( Munzur Üniversitesi ), Timur Han Gür ( Hacettepe Üniversitesi ), Uğur Gürses ( Ekonomi Yazarı ), Ümit Akçay ( HWR Berlin ), Umut Üzar ( Karadeniz Teknik Üniversitesi ), Ünal Zenginobuz ( Boğaziçi Üniversitesi ), Veysel Ulusoy ( Boston College ), Yakup Karabacak ( Akdeniz Üniversitesi ), Yalçın Karatepe ( Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ), Yasemin Dildar ( California State University ), Yiğit Atılgan ( Sabancı Üniversitesi ), Zafer Tunca ( Emekli õğretim üyesi ), Ziya Öniş ( Koç Üniversitesi )

Asgari ücret zammında beklentiler neler ?

Bu yıl için enflasyon verileri Orta Vadeli Program (OVP) ve Merkez Bankası'nın tahminlerine dayanıyor. OVP'de yıl sonu enflasyonu yüzde 41,50 olarak öngörülürken, Merkez Bankası'nın piyasa katılımcıları anketine göre bu oran yüzde 45'e kadar çıkıyor. Bu tahminler ışığında, asgari ücret pazarlıklarında masaya ilk yazılacak rakamın net 24.057 TL olacağı belirtiliyor. Brüt rakam ise 28.302 TL olarak hesaplanıyor.

 Pazarlıklar bu rakam üzerinden şekillenecek ve enflasyona göre belirlenecek yeni asgari ücretin bu seviyelerde olacağı öngörülüyor. Ocak ayında yapılacak zamla birlikte çalışanlar, yeni asgari ücreti almaya başlayacak.

İktidarın Orta Vadeli Programı'na göre...

OVP Enflasyon Tahmini: Yüzde 41,5
Asgari ücret tahmini: 24.058 TL

TCMB'nin enflasyon beklentisine göre

Merkez Bankası Anketi: Yüzde 43,14
Asgari ücret tahmini: 24.336 TL

Anadolu Ajansı'nın enflasyon tahminine göre

Anadolu Ajansı Enflasyon Tahmini: Yüzde 42,64
Asgari Ücret Tahmini: 24.251 TL

Reuters'in enflasyon tahminine göre

Reuters Enflasyon Tahmini: Yüzde 42,95
Asgari Ücret Tahmini: 24.304 TL

Finansal Kurumlar Birliği'nin enflasyon tahminine göre 

Finansal Kurumlar Birliği Enflasyon Tahmini: Yüzde 49,39
Asgari Ücret Tahmini: 25.399 TL