Emekli maaşına hacizde kritik karar!

Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), Gelir İdaresi Başkanlığına (GİB) muvafakat alınmadan emekli maaşlarına haciz uygulanmaması tavsiyesinde bulundu. AA muhabirinin aldığı bilgiye göre, bir vatandaş 2006 yılında vergi borcu varken iş yerini kapattığını ve 2018 yılında Karşıyaka Vergi Dairesi Müdürlüğünün vergi alacağına karşılık emekli maaşına üçte bir oranında haciz işlemi uyguladığını iddia ederek, KDK'ye emekli maaşındaki haczin kaldırılması talebiyle başvuru yaptı. Vatandaşın durumunu inceleyen KDK, konuya ilişkin kanaatinde, herkesin sosyal güvenlik hakkı bulunması ve sosyal riskler karşısında asgari bir hayat seviyesinin teminat altına alınmasının anayasal bir hak, emeklilik aylığının da anayasa güvencesi altındaki sosyal güvenlik haklarından olduğuna işaret etti ve KDK'dan 'Onay almadan emekli maaşına haciz uygulamayın tavsiyesinde bulunarak emeklilik aylığının mülkiyet hakkı kapsamında olduğu dile getirildi ve iade edilmesi gerektiği kanaatine varıldı.

KDK'DEN, GİB'E TAVSİYE

Kurum, sosyal güvenlik hakkı ile doğrudan ilgili olan emeklilik aylığına muvafakat alınmadan haciz uygulanmasının sosyal güvenlik hakkıyla bağdaşmadığı; gerek Anayasa Mahkemesi gerekse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarında olduğu gibi emeklilik aylığı mülkiyet hakkı kapsamında değerlendirildiğinde söz konusu kesintilerin iade edilmesi gerektiği kanaatine vardı.

Haczin kaldırılması sonrasında yapılan kesintilerin iadesi için ayrıca bir başvuru yapılarak bürokrasiye sebebiyet verilmesinde hukuki yarar bulunmadığına karar veren kurum, tüm bu gerekçelerle muvafakat alınmadan emekli maaşına yapılan haciz uygulamasında hukuka ve hakkaniyete uygunluk tespit edemediğini kaydetti.

KDK, başvuranın emekli maaşına konulan haczin kaldırılması, yapılan kesintilerin iadesi ve muvafakat alınmadan emekli maaşlarına haciz uygulanmaması yönünde GİB'e tavsiyede bulundu.

EMEKLİ MAAŞINA HACİZ KONULUR MU?

5510 Sayılı Kanun’un 93. Maddesi gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri SGK hükümlerinin uygulanması sonucu alacakları devir ve temlik edilemez.

Emekli hakkında icra takibi başlatılsa da emekli icra dairesine giderek, maaşından kesinti yapılmasına muvafakat etmedikçe, emekli maaşları haczedilemez. 

BANKALAR EMEKLİ MAAŞINA HACİZ KOYABİLİR Mi?

Bankalar emekli maaşına haciz koyabilir mi sorusunu medyaya yansıyan bir haberle açıklamak mümkündür.

Medyaya yansıyan bir haberde Emin İşler’e banka borcundan dolayı haciz işlemi başlattı ve İşlerden 346 lira kesti.

Bunun üzerine Emin İşler tüketici mahkemesine başvurdu. Mahkeme emekli lehine karar verdi ve bu tutarın iade edilmesine istedi. Banka konuyu bir üst mahkemeye taşıdı ancak tüketici hakem heyeti kararı onaylayarak, yapılan kesintinin iadesini istedi.

Ancak bunun bir istisnası var. İmzalatılan sözleşmelerde buna yönelik bir madde konulmuşsa işin rengi değişiyor ve banka emekli maaşına haciz koyabiliyor. Sözleşme gereği borçlu olan emekli izin vermiş oluyor. Yargıtay bu durumda genelde bankayı haklı bulunuyor. Bu nedenle sözleşmeleri okumadan imza atılmamalıdır.  

Ayrıca eğer emeklinin izniyle kesilen maaş sonrası, emekli geçinemediğini söyleyip, İcra ve İflas Kanunu’nun 83. Maddesi gereğince şikâyette bulunursa mahkeme işçinin geçinemediğine yönelik karar verebilir ve haczi kaldırabilir.

EMEKLİ MAAŞINA HACİZ HANGİ DURUMLARDA KONULABİLİR

Emekli maaşlarının haciz konulması ile ilgili en sık sorulan soru SSK kendi alacağı için emekli maaşına haciz koyabilir mi?’

5510 Sayılı kanunun 88’inci maddesine göre, SGK’nın emekliden prim ya da Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDK) gibi alacağı varsa, emekli maaşına dörtte birine haciz konulabiliyor. Yani emekli maaşına haciz oranı yüzde 25’tir. Konulan haciz miktarı ise emekli maaşının yüzde 25’inden fazla olmamaktadır. Örnek vermek gerekirse, emekli aylığı 1000 TL olan kişiden ancak 250 lira kesilebilir.

Emeklinin nafaka borcuna da haciz konulabiliyor.

Emekli kişinin ‘’maaşımdan kesilebilir’’ gibi bir onay vermesi durumunda da emekli maaşına haciz gelebilmektedir.

Kısacası, yukarıda sayılan durumlar ve nafaka borçları dışında emekli maaşları haczedilemiyor.

MEMUR EMEKLİ MAAŞINA HACİZ KONULUR MU?

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nda emekli maaşlarının haciz edilemeyeceğine dair bir hüküm bulunmadığından, memur emeklilerin maaşlarına haciz konulabilir.