Analiz - Türkiye İlk Kez Negatif Mart Enflasyonuyla Tanıştı

İSTANBUL (AA) - MURAT BİRİNCİ - Enflasyon, TÜİK'in 1983 yılından bu yana açıkladığı veriler dikkate alındığında, ilk kez bir mart ayında negatif bölgede yer aldı.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgiye göre enflasyon martta aylık yüzde 0,04 düşerek, piyasa beklentisi olan yüzde 0,55 artışın oldukça altında gerçekleşti. Şubatta yüzde 8,78 olan yıllık enflasyon, marttaki sert düşüşün etkisiyle yüzde 7,46'ya geriledi ve son 7 ayın en düşük seviyesine indi.

TÜİK tarafından 1983 yılından bu yana açıklanan verilere göre geçen ayki yüzde 0,04'lük azalış, geçmiş dönem mart ayları göz önüne alındığında enflasyonun ilk defa bir mart ayında negatif bölgede yer aldığını gösteriyor. Enflasyon şubat ayında da yüzde 0,02 düşmüştü. İki aydır düşüş gösteren enflasyon, ocak ayında yüzde 9,58 olan yıllık enflasyonun yüzde 7,46'ya inmesini sağladı.

Temel eğilim açısından izlenen göstergelerden; çekirdek enflasyon (I endeksi) yıllık bazda 0,21 puanlık düşüşle yüzde 9,71'den yüzde 9,51’e geriledi. 2015 temmuz ayından bu yana yükseliş eğiliminde olan çekirdek enflasyon 8 ay sonra düştü.

Geçen yılın mart ayında yüzde 1,19 artan enflasyonun bu yılın mart ayında yüzde 0,04 azaldığını hatırlatan analistler, bu sert düşüşte işlenmemiş gıda ve et fiyatlarındaki aşağı yönlü hareketin etkisinin olduğunu ifade ediyor.

Analistler, nisan ayında gıda fiyatlarında düşüş eğiliminin devam etmesi ve TL'deki iyimserliğin sürmesi halinde yıllık enflasyonun 2016'nın dip noktasına inebileceğini tahmin ediyor.

- "Aşağı yönlü enflasyon sürprizi gıda kaynaklı"

Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı, öngörülemeyen ve enflasyon sepeti içindeki payı yüksek çok mal ve hizmet grubu olduğuna dikkati çekerek, bunların başında gıdanın geldiğini söyledi.

Bu yıl sıcaklıkların ve yağışın oldukça iyi gittiğini ifade eden Kanlı, "Ayrıca mart ayında don olmayınca erikler erkenden büyüdü, çilekler pazara akın etti. Bu durum Rusya’ya ürün gönderememe ile birleşince gıda fiyatları sert biçimde düştü." dedi.

Kanlı, marttaki aşağı yönlü enflasyon sürprizinin de büyük oranda gıda kaynaklı olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:

"Bunun dışındaki alt kalemlerde çok belirgin bir düşüş görmüyoruz. Nitekim çekirdek enflasyon göstergeleri de yüksek seyretmeye devam ediyor. Bundan sonraki dönemde enflasyon yüzde 7,5-8 bandında dalgalı bir seyir izleyecektir. Enflasyon yıl sonunda ise yine yüzde 8'in biraz altında veya biraz üzerinde olur. Bu neye bağlı? Tabi ki gıda fiyatlarına.

Bu veri zaten faiz koridorunun üst bandını indirme temayülünde olan Merkez Bankasını daha da cesaretlendirecektir. Bu çerçevede üst bantta indirimlerin önümüzdeki ayda da devamını bekleyebiliriz."

- "Nisanda dip nokta görülebilir"

Bürümcekçi Araştırma ve Danışmanlık Kurucusu ve AA Finans Analisti Haluk Bürümcekçi ise enflasyonda geçen yıl martta yüzde 1,19 artış olurken, 2003 yılı bazlı endeksin mart ayları tarihsel ortalamasının ise yüzde 0,70 artışla bu yıl için lehte bir baz etkisine işaret ettiğini söyledi.

Enflasyonun geçen yıla göre düşük gelmesinde özellikle işlenmemiş gıda (sebze) fiyatlarındaki düzeltme hareketi ve et fiyatlarında düşüşün devam etmesinin etkili olduğunu vurgulayan Bürümcekçi, kurlara hassas olan gruplardaki (ev eşyası, araç satın alımı gibi) artışlar ve enerji fiyatlarındaki düzeltmenin ise iyileşmeyi sınırlandırdığını belirtti.

Bürümcekçi, yıllık enflasyonun yüzde 7,46'ya sert gerilediğini anımsatarak, şöyle devam etti:

"Hesaplamalarımıza göre geçen yıl mart ayında işlenmemiş gıda fiyatları aylık yüzde 4,40 artarken, bu yıl ise yüzde 4 düşüş gösterdi. Dolayısıyla işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu yüzde 0,5 seviyesine gerilerken, işlenmiş gıda fiyatları yıllık artışı yüzde 9'a çıkarak yükselişini sürdürdü. Böylece, gıda fiyatlarının yıllık artış hızı yüzde 4,6 seviyesine inerken, 2016 yılı için son Enflasyon Raporu’nda açıklanan gıda fiyatı varsayımının (yüzde 9) belirgin altına geriledi. Endeks tarihindeki ortalama yıllık artışı yüzde 9,5 olan gıda fiyatlarının 2016 yılındaki seyri, ocak ayı Enflasyon Raporu’nda yüzde 7,5 olarak açıklanan TCMB enflasyon yıl sonu tahmini açısından kritik önem taşımaya devam edecektir."

Manşet enflasyonun nisan sonunda dip noktasını görebileceğini tahmin eden Bürümcekçi, yeni bir kur şoku yaşanmadığı takdirde çekirdek enflasyon üzerindeki baskının kademeli azalacağını dile getirdi.

- "İşlenmemiş gıda enflasyonu yıllık bazda yüzde 1'e geriledi"

Turkey Macro View (TMV) Consulting Yönetici Direktörü İnanç Sözer, işlenmemiş gıda enflasyonunun yıllık bazda ocaktaki yüzde 15’ten martta yüzde 1’e keskin bir şekilde gerilemiş olmasının, manşet enflasyonun da son iki ayda belirgin bir şekilde gerilemesini sağladığını söyledi.

Enflasyonda gıda kaynaklı düzeltmenin yılın ortasında son bulacağını ve çekirdek enflasyon yavaşlarken, gıda fiyatlarında düşük baz etkisiyle yükselişe bağlı olarak enflasyonun da yıl sonuna doğru sınırlı bir şekilde artacağını öngören Sözer, "Her ne kadar çekirdek enflasyon görünümü yılın ikinci yarısına dek çift hane sınırında kalacak olsa da, küresel faiz hadleri ve TCMB'nin mevcut tutumu ışığında 20 Nisan’daki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında gecelik borç verme faizinde minimum 50 baz puanlık daha indirim olabileceğini tahmin ediyoruz." dedi.

Sözer, martta beklentilerin ötesinde iyi gelen manşet enflasyon rakamlarının da yeni TCMB Başkanını faiz indirimi konusunda motive edeceğini belirterek, "Bununla birlikte iç talebe dair artan riskler nedeniyle makroihtiyati politika araçlarıyla aracılık maliyetlerinin düşürülmesinin ve TCMB’nin ortalama fonlama faizini mevcut seviyelerde sürdürmesinin, makroekonomik istikrarın güçlendirilmesi için daha yararlı olacağını düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.

- "Faiz koridorunun üst bandında indirim ihtimali arttı"

İş Yatırım ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu ise gıda fiyatlarındaki olumlu seyrin etkisiyle aylık enflasyonun mart ayında da beklentilerden daha iyi geldiğini ifade etti.

Gıda tarafında Rusya’nın yaptırımlarının etkili olduğunu belirten Kömürcüoğlu, "Ancak gıdanın her zaman oynak bir seyir izlediğini dolayısıyla sadece bu cephedeki iyileşmeye bel bağlamamak gerektiğini düşünüyoruz." dedi.

Kömürcüoğlu, çekirdek enflasyonda gerilemenin başlamasının olumlu bir gelişme olduğunu vurgulayarak, "Kur geçişkenliğinin etkisinin zayıfladığını gösteriyor. Önümüzdeki aylarda da bu seyrin devam etmesi muhtemel görünüyor. Bugünkü verinin aynı zamanda ay ortasındaki beklenti anketinde de etkili olacağını düşünüyoruz. Geçmiş veriden etkilenen katılımcıların yıl sonu beklentilerini aşağı yönlü güncellemeleri söz konusu olacaktır." diye konuştu.

Hem çekirdek göstergelerdeki düşüşün hem de beklentilerdeki olası düzeltmenin, son toplantısında faiz koridorunun üst bandında indirime başlayan Merkez Bankasının da elini rahatlattığını kaydeden Kömürcüoğlu, "Bu bağlamda uluslararası piyasalardaki iyileşmenin de devam etmesi durumunda, 20 Nisan’daki PPK toplantısında yeni başkan kim olursa olsun en azından üst banttaki indirim ihtimali oldukça güçleniyor." değerlendirmesini yaptı.

- "Çekirdek enflasyon Merkez Bankasının agresif faiz indirimine gitmesini engelleyebilir"

Destek Menkul Değerler Araştırma Müdürü Murat Tufan da enflasyonun gerilemesinde aylık yüzde 1,53’lük düşüş gösteren gıda ve alkolsüz içecekler grubunun etkili olduğunu ifade etti.

Bu olumlu seyrin TCMB’nin faiz indirimi konusunda elini rahatlatabileceğini kaydeden Tufan, "Ancak çekirdek enflasyon yüzde 9,51'le hala güçlü seyrini koruyor. Manşet enflasyon düşüş eğilimindeyken, çekirdek enflasyonun onu takip etmemesi Merkez Bankasının agresif bir faiz indirimine gitmesini engelleyebilir. Piyasalarda baz senaryo PPK’nın 25 baz puan indirimine gitmesi yönünde. Ancak indirimin süreceği yönünde beklenti piyasalarda olumlu fiyatlanabilir. Enflasyonun açıklanmasıyla gösterge tahvil faizi yüzde 9,90’a geriledi. Bu sebeple faiz kararına kadar 25-50 baz puanlık beklentiler özellikle borsada bankacılık endeksine olumlu yansıyabilir." diye konuştu.

- Mart aylarında bir önceki aya göre enflasyon değişim oranı

Dönemler itibarıyla mart aylarında bir önceki aya göre enflasyon değişim oranı (yüzde) şöyle: