75 Kuruş iddiası ortalığı karıştırdı
Sosyal medyada paylaşılan ve hızla yayılan 75 kuruşluk madeni paraların görseli "basıldı mı gerçekten" diye sordururken işin aslı ortaya çıktı.
Sosyal medya kullanıcıları, bir zamanlar 75 kuruş değerinde madeni paranın tedavülde olduğunu iddia ederek 'hayatımızdan aniden çıkınca kimsenin fark etmediğini' dile getirdi.
Bazı kullanıcılar bir zamanlar 75 kuruşun var olduğundan son derece eminken, bazıları da bu parayı hatırlayamamanın şaşkınlığını paylaştı.
teyit.org'un araştırmasıyla böyle bir madeni paranın Türkiye’de 75 kuruş hiçbir zaman tedavülde olmadığı tespit edildi.
Türkiye’de bugüne kadar tedavülde olan paraları, Darphane’nin internet sitesindeki Cumhuriyet dönemi tedavül paraları listesinden teyit etmek mümkün. Darphane’de yer alan bilgiye göre, güncel olarak tedavüldeki madeni paralar içerisinde 1 kuruş, 5 kuruş, 10 kuruş, 25 kuruş, 50 kuruş ve 1 lira yer alıyor.
Ancak Darphane’nin internet sitesinde, ne şimdi ne de Cumhuriyet tarihinin herhangi bir döneminde 75 kuruşun kullanıldığına dair bir bilgiye ulaşılabiliyor.
Darphane’nin Cumhuriyet dönemi tedavül paraları listesinde, tedavülden kalkan paralara da ulaşmak mümkün. Örneğin 1960’ta tedavüle giren 2.5 lira, 1980’de tedavülden kaldırılmış.
Tedavülden kaldırılan paralar arasında da 75 kuruşun yer almaması, paranın bir zamanlar tedavülde olup daha sonra tedavülden kalkması ihtimalini de bertaraf ediyor.
Tedavüldeki her bir madeni paranın ön yüzünde, kendine özgü bir desen bulunuyor. Sosyal medyada paylaşılan 75 kuruş görseli, 25 kuruşun tasarımıyla birebir aynı. Dolayısıyla, 25 kuruş görselinin bilgisayar ortamında montajlanarak 75 kuruş görseli oluşturulduğu söylenebilir.
75 kuruş değerindeki madeni paranın gerçek olmadığını anlayan birçok kullanıcı olmasına rağmen, böyle bir para olduğuna emin olan kullanıcılar da az değildi.
Peki, neden gerçekte hiç var olmayan bir parayı “varmış gibi” hissediyoruz?
Esasında buna, 'Mandela etkisi' deniyor. Mandela etkisi kolektif olarak bir olayı yanlış hatırlama hali olarak tanımlanıyor. Bazen trolleme vaya hiciv amacıyla yapılan sahte haberler, insanların zamanla o olayın gerçekmiş gibi algılamasını sağlıyor. İnsanlar gerçekten olayın zihinlerindeki gibi olduğunu konuyla alakalı gazete yazısı okuduklarını veya fotoğraflarını gördüklerini dile getirerek anılarını delillendirdiklerini düşünseler de aslında bu anılar çoğu zaman gerçeği yansıtmıyor. 75 kuruşun bir zamanlar tedavülde olan bir madeni para olduğu iddiası da, Mandela etkisine bir örnek.