The Guardian: ''Erdoğan giderek daha riskli bir ortak''

İngiliz gazetesi The Guardian, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Türkiye ve İngiltere’nin savaş uçağı (TF-X) motoru üretme projesini hızlandırma kararı aldığına dair açıklamasını masaya yatırdı. Gazete, “Erdoğan, İngiltere için savunma alanında giderek daha riskli bir ortak olabilir” yorumunda bulundu.

Çavuşoğlu dün A Haber canlı yayınında soruları yanıtlarken, Türkiye’nin ABD’den F-35 savaş uçağı alamaması halinde, nasıl bir yol izleyeceğini açıklamıştı. “En kötü senaryoyu konuşuyoruz, F-35’i alamazsak bu sefer alternatiflere bakmak durumundayız” diyen Çavuşoğlu, “F-35’lerin alternatifinin yine Rus pazarı olup olmayacağı” şeklindeki bir soruya ise “Rus pazarı olabilir, diğer alternatifler olabilir” yanıtını vermişti.

Guardian’daki haberdeyse, “Türkiye, İngiltere’yle ortak savaş uçağı projesini hızlandırmayı planlıyor” deniliyor ve şu ifadeler kullanılıyor:

“Son gelişmeler tartışma yaratacak gibi. Zira Türk jetleri Suriye’nin kuzeyinde Kürt mevzilerini bombalıyor, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Birleşmiş Milletler’in (BM) silah ambargosuna karşın Libya’ya asker gönderme tehdidinde bulunuyor, Erdoğan ayrıca (Doğu) Akdeniz’deki (hidrokarbon) arama çalışmaları kaynaklı sorun nedeniyle NATO’daki ortaklarından Yunanistan’ı da tehdit ediyor.

İngiltere ise Türkiye’nin en güçlü ortaklarından biri ve planladığı gibi Avrupa Birliği’nden ayrıldıktan sonra Türkiye’yle ticaret ve savunma alanlarında yeni anlaşmalar yapmak istiyor.

Kale Grubu ve Rolls-Royce ortaklığı, F-16’ların yerini alacak milli savaş uçağı TF-X’in motorlarını üreteceklerdi. Bu uçakların Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıldönümü olan 2023’te hazır olmaları bekleniyor. Türkiye, ABD ve Avrupa ülkeleri savunma sistemleri satın alma taleplerini reddettiği için, Rus S-400 füze savunma sistemi almaktan başka seçeneği kalmadığını iddia ediyor.

ABD bu nedenle Türkiye’ye F-35 satışına karşı. Ankara ise Rolls-Royce anlaşmasıyla ABD Kongresi’ni başka müttefikleri ve alternatif tedarikçileri olduğu yönünde uyarıyor olabilir.

Ancak tüm bunlar Erdoğan’ı İngiltere için savunma alanında giderek daha riskli bir ortağa dönüştürebilir. Ankara bu hafta Trablus merkezli ve BM’nin tanıdığı Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin talebi halinde Libya’ya asker gönderebileceği uyarısında bulundu. Dış güçlerin Libya’ya müdahalesini azaltmaya çalışan İngiltere Dışişleri Bakanlığı bunu hoş karşılamayacak.

Ulusal Mutabakat Hükümeti, nisan ayından bu yana Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) desteklediği General Halife Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu’yla savaşıyor. BM uzmanlarının hazırladığı ve bu hafta açıklanan bir raporda Türkiye, Ürdün ve BAE’nin Libya’ya yönelik silah ambargosunu deldikleri açıklanmıştı. Raporda adı açıklamayan bir BM üyesi de, ki BAE olduğu düşünülüyor, yazın Tacura’daki bir göçmen merkezini bombalayıp 50 kadar kişinin ölümüne yol açarak uluslararası hukuku ciddi şekilde ihlal etmekle suçlanmıştı.”

NE OLMUŞTU?

Theresa May’in İngiltere Başbakanı olduğu 2017’de, Türk Kale Grubu ve İngiliz Rolls-Royce şirketleri arasında 100 milyon sterlinlik (yaklaşık 767 milyon lira) bir anlaşma imzalanmıştı. Anlaşmayla milli savaş uçağı projesi TF-X başta olmak üzere, Türkiye’nin sivil ve askeri alanda ihtiyaç duyduğu uçak motorlarının geliştirilmesi hedeflenmişti. Rolls-Royce, mart ayında projeye katılmasının öncelik arz etmediğini açıklamıştı.