Tarihi imzalar atıldı... İşte yeni ismi

Yunanistan ve Makedonya arasındaki 27 yıllık isim krizi tüm dünyanın gözleri önünde sona erdi, iki ülkenin dışışleri bakanları son imzaları sınırdaki Prespa Gölü kenarında attı. Tarihi törene Yunanistan ve Makedonya başbakanları ile AB yöneticileri de katıldı. Yoğun güvenlik önlemi alınan bölgede göstericiler polisle çatıştı, tarihi Psarades Köyü'ndeki bazı evlere sniperlar yerleştirildi.

Makedonya'nın adı artık resmen Kuzey Makedonya Cumhuriyeti. Yunanistan ve Balkan ülkesini karşı karşıya getiren isim krizinde son imzalar az önce atıldı.

Uluslararası haber ajanslarının son dakika olarak dünyaya duyurduğu imza töreni, Yunanistan-Makedonya sınırındaki Prespa Gölü kıyısında düzenlendi.

Gölün kıyısındaki Psarades Köyü'nde Yunanistan Başbakanı Alexis Çipras ve Makedonya Başbakanı Zoran Zaev'in kucaklaşmasına sahne olan tarihi törende, imzaları dışişleri bakanları Nikos Kocias ve Nikola Dimitrov attı.

Törenden sonra Makedonya Başbakanı Zaev, genelde kravat takmayan mevkidaşı Çipras'a kravatını hediye etti.

Tarihi anlaşmayla Atina yönetimi Makedonya'nın AB ve NATO üyeliklerine uyguladığı vetoyu kaldıracak.

Törene katılan isimler arasında Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ile AB Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Johannes Hahn da vardı.

Köy çevresinde göstericiler ve polis çatışıyor

Psarades köyünde imza töreni düzenlenirken, anlaşmaya karşı çıkanlar ise polisle çatıştı. Yunanistan bayrakları taşıyan protestocular polisi taş yağmuruna tuttu, polis ekipleri ise biber gazıyla karşılık verdi.

Tören nedeniyle bölgede yoğun güvenlik önlemleri dikkat çekiyor. Turistik bir köy olan Psarades'te bazı evlerin balkonlarına sniperlar yerleştirildi.

Yunanistan karıştı, ırkçı vekil orduyu göreve çağırdı

Tarafların isim krizinde anlaşmaları, iki ülkedeki milliyetçi kesimleri sokağa döktü.

Yunanistan'ın başkenti Atina'da dev gösteriler düzenlenirken, ırkçı Altın Şafak Partisi'den bir milletvekili orduyu darbe yapmaya çağırdı.Ülkeyi ayağa kaldıran çağrıyı yapan milletvekili Konstantinos Barbarousis halihazırda polis tarafından aranıyor.

Yunan medyası, hakkında yakalama kararı bulunan Barbarousis'in polisin 'dur' ihtarlarına rağmen kaçtığını bildiriyor.

Yunanistan Başbakanı Çipras ise, kriz nedeniyle parlamentoda verilen gensoru önergesini dün akşam başarıyla atlattı. Parlamentodaki oylamada gensoru reddedildi, koalisyonun küçük ortağı ANEL'den ise bir milletvekili 'evet' oyu verdi. Gensoruyu destekleyen Dimitris Kammenos, dakikalar içinde ANEL'den ihraç edildi.

27 YILLIK KRİZDE DÖNÜM NOKTALARI

BBC, krizin dönüm noktalarını derledi. Yunanistan ile yaşanan kriz, ülkenin Yugoslavya'dan ayrılarak 1992'de 'Makedonya' ismi altında bağımsızlığını ilan etmesiyle başladı.

Atina, tarihi ve kültürü ile eş tuttuğu Makedonya isminin kullanılmasına şiddetle karşı çıktı.

Yunanistan'ın kuzeyinde Makedonya diye bir bölge olması nedeniyle, aynı isme sahip komşu ülkenin burada toprak iddia etmesinden endişe ediliyordu.

1992'de Selanik'te 'Makedonya Yunandır' diyen milyonlarca kişi protesto düzenledi. Ülke, bundan 1 yıl sonra Birleşmiş Milletler'e 'Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya' adıyla katıldı.

Yunanistan devreye girer

Atina 1994'te Makedonya'ya Selanik limanını, yani ülkenin en önemli ticaret kapısını kapayarak ekonomik ambargo uyguladı. Makedonya'dan antik Yunan mitolojisinin güneş sembolünü bayrağından kaldırması, anayasasından da bazı maddeleri çıkarması istendi.

Daha sonra ticari ve siyasi ilişkilerin normalleşmesi yönünde adımlar atıldı ama isim krizi bitmedi.

2001'de ayrılıkçı Arnavut gruplar ile Makedonya ordusu arasında çatışmalar yoğunlaştı.

Yunanistan Makedonya'ya desteğini ifade etse de, 2005'te başlayan Avrupa Birliği üyelik müzakelerinin başlamasını engelledi. 2008'de NATO'ya geçici ismiyle üye olmak istediğinde bir kez daha Atina'dan veto yedi.

2011'de Üsküp'e Büyük İskender heykeli dikildiğinde, 'Büyük İskender kimin atası?' tartışması derinleşti.

Önce gerginlik sonra çözüm

Avrupa 2016 yılında 2 Dünya Savaşı'ndan bu yana görülen en büyük göçmen kriziyle mücadele ediyordu. Avrupa'ya geçmek umuduyla Makedonya'ya girmeye çalışan göçmenlerin 'aşırı güç' kullanılarak püskürtülmesi Atina'nın tepkisini çekti.

Makedonya'nın 2017 seçimlerinde Başbakan olan Zoran Zaev AB ve NATO üyeliği yolunda isim konusuna çözüm bulunmasını önerdi ve milliyetçilerin büyük tepkisini çekti. Ancak AB de NATO da Rusya'nın Balkanlar'da etkinliğini artıracağı endişesiyle, iki tarafı da uzlaşmaları için ikna etmeye çabalıyordu.

Anlaşma sağlandı

Bu arada Yunanistan'da milliyetçilik giderek artıyordu. 'Makedonya Helendir (Yunandır) Helen kalacak' sloganlarıyla daha birkaç ay önce Atina'da dev protestolar düzenlendi, Çipras ve iktidardaki partisi radikal sol SYRIZA hükümeti ise sessiz kalmayı tercih etti.

Makedonya iyi niyetini göstermek için Üsküp'teki hava alanının 'Yunanlıların atası' olarak kabul edilen 'Büyük İskender' adını değiştirmeye karar verdi.

Ocak 2018'de BM nezdinde müzakereler yeniden başladı. Salı günü ise Atina ve Üsküp 'Kuzey Makedonya Cumhuriyeti' isminde uzlaştı.

"Bu anlaşma ile Yunan kültürü ve tarihinin bir parçası olan antik Makedonya ile kuzey komşumuzun tarihi birbirinden ayrıldı" diyen Yunan lider Çipras bu 'tarihi' anlaşmadan artık geri dönüş olmadığını duyurdu. Makedonya Başbakanı Zoran Zaev de bir basın toplantısı düzenleyerek 'tarihi' anlaşmanın ülkesinin etnik ve kültürel kimliğini muhafaza ettiğini söyledi.