Rusya'dan Türkiye'ye İdlib mesajı

Türkiye, Rusya  ve İran heyetleri, Kazakistan'ın başkenti Astana'da 7'ncisi düzenlenen Suriye konulu toplantıda ikili görüşmeler yapıyor. Türk ve Rus heyetleri, Ritz Carlton Oteli'nde öncelikli olarak rejimin süren ateşkes ihlalleriyle ilgili ikili görüşme gerçekleştiriyor. Rus haber ajansı Ria'nın haberine göre; Astana'daki Rus heyetinin başkanı, Türkiye'nin İdlib'deki gerginliği azaltma bölgesine istikrar kazandırmasını umduklarını söyledi.

 Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, "Orada oldukça fazla gerginlik var. Konuşlanmış radikal grupların saldırı tehlikesi hâlâ bulunuyor. Ancak umuyoruz ki Türk ortaklarımız İdlib'de gerginliği azaltma bölgesindeki kendi yükümlülüklerini yerine getirecek ve orayı istikrara kavuşturacak" dedi. 

Ön görüşmeler yapıldı, ilk üçlü toplantı bugün

Taraflar, dün düzenledikleri ön görüşmelerde öncelikli olarak Esed  rejiminin cezaevlerindeki tutuklu ve esirlerin serbest bırakılmasını ele aldı.

Askeri muhalefet heyeti de konakladıkları Grand Esil Otel'de Birleşmiş Milletler (BM) ile yapacakları toplantı öncesinde istişare yapıyor.

Muhalif kaynaklardan alınan bilgiye göre, Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) komutanlarından Ahmed Bırri başkanlığındaki heyet, BM'ye ateşkes ihlalleri, rejimin ve İran destekli milislerin katliamları, rejimin cezaevlerindeki tutukluların durumu ile rejim, İran ve PKK/PYD'nin yaptığı demografik değişikliklerle ilgili dört belge sunacak.

TSİ 12.00'de Türkiye, Rusya ve İran'ın ilk üçlü toplantıda bir araya gelmesi bekleniyor.

Ateşkes gözlem görevi, tutuklu ve esir değişimi

AA muhabirinin, toplantıya katılan kaynaklardan aldığı bilgiye göre,  İdlib gerginliği azaltma bölgesinde Türkiye, Rusya ve İran gözlem güçlerinin  konuşlanma süreçlerine ilişkin ayrıntılar ile esirler ve tutukluların serbest  bırakılması, toplantının başlıca gündem maddelerini oluşturuyor.

Astana'da ayrıca tarihi eserlerin bulunduğu yerlerdeki mayınların  temizlenmesinin ele alınması bekleniyor.

Irak ve Çin gibi yeni gözlemci ülkelerin katılımının  değerlendirileceği toplantıda, Şam'da rejimin kuşatmasındaki Doğu Guta başta olmak üzere, tüm abluka bölgelerine insani yardımların ulaştırılması "güven artırıcı önlemler" kapsamında masaya yatırılacak.

Rus heyetinin gündeme getireceği bir diğer konunun da Suriyeliler arasında "ulusal uzlaşma komitesi" kurulması olduğu belirtiliyor. Rus basını, muhalefetin sıcak bakmadığı bu toplantının "Suriye Halkının Kongresi" adı altında Soçi kentinde yapılacağını duyururken, toplantıya ilişkin detaylar henüz bilinmiyor.

Astana'da, üç garantör ülke, askeri muhalefet ve Esed rejimi  heyetleri hazır bulunurken, BM, ABD ile Ürdün temsilcileri gözlemci olarak yer  alıyor.

Toplantıda, önceki turlarda olduğu gibi Türk heyetine Dışişleri  Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal başkanlık ediyor.

Rus heyetinin başında Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel  Temsilcisi Alexander Lavrentiev, İran heyetinin başında Dışişleri Bakan  Yardımcısı Hüseyin Cabiri Ensari bulunuyor.

Dört gerginliği azaltma bölgesi

Astana'da 3-4 Mayıs'ta düzenlenen 4'üncü toplantıda Türkiye, Rusya ve  İran, rejim güçleri ve muhalifler arasında çatışmaların en yoğun olduğu alanlarda  gerginliği azaltma bölgeleri oluşturulmasına karar vermişti.

Beşincisi 4-5 Temmuz'da gerçekleştirilen diğer toplantıda ise garantör  ülkeler, Ortak Çalışma Grubu'nun bu bölgelerin sınırları üzerine çalışmasına  devam etmesi kararı almıştı.

Toplantı sırasında ABD ve Rusya'nın, Suriye'nin güneyindeki Dera ve  Kuneytra illerini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde, ABD'nin de söz sahibi olacağı bir güvenli bölge kurmak için ayrı bir anlaşma yaptığı ortaya çıkmıştı.  Yürürlüğe 9 Temmuz'da giren ateşkesi denetlemek için Rus askeri polisi bölgeye  konuşlanmıştı.

Rusya Savunma Bakanlığı, 22 Temmuz'da da Şam'ın doğusunda rejimin  kuşatmada tuttuğu Doğu Guta bölgesinde ateşkes için anlaşıldığını ilan etmişti.

Rejim, tutukluları serbest bırakmaya yanaşmıyor

Humus'un kuzeyini kapsayan gerginliği azaltma bölgesinde 4 Ekim'de  rejim ve muhalifler arasında ateşkese varıldığı duyurulmuştu. Anlaşma sırasına muhalifler, arabuluculuk yapan Rus heyetine rejimin cezaevlerindeki 12 bin 147  mahkumun isimlerinin yer aldığı listeyi de teslim etmişti.

Bu nedenle muhaliflerin 7. Astana toplantısından en önemli beklentisinin Rusya'nın rejimi bu konuda ikna etmiş olması olduğu biliniyor.  Ancak rejimin uzlaşıya yanaşmadığı, bu nedenle toplantıdan bu konuda sonuç çıkma olasılığının düşük olduğu ifade ediliyor. 

TSK'nın İdlib'deki ateşkes gözlem görevi

14-15 Eylül'deki son toplantıda Suriye'nin kuzeybatısında, Hatay'ın  Reyhanlı ilçesinin karşısındaki İdlib'de gerginliği azaltma bölgesinin sınırları konusunda anlaşma sağlanmıştı.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), 12 Ekim'de İdlib gerginliği azaltma bölgesindeki ateşkes rejiminin takibi için gözlem noktaları oluşturmak amacıyla bölgeye intikal etmeye başlamıştı. TSK, İdlib-Afrin hattında konuşlanmaya devam  ediyor. İlerleyen süreçte kademeli olarak İdlib'in kuzeyinden güneyine uzanacak  intikalde TSK'nın 12 bölgede gözlem noktası oluşturması öngörülüyor.

İntikalin sona erip, TSK'nın gözlem misyonunun başlamasının ardından  Gerginliği Azaltma Kontrol Gücü’nde yer alan Rus güçlerinin İdlib gerginliği  azaltma bölgesinin dış kısmında, rejim ile muhaliflerin cephe hattında  konuşlanması bekleniyor.

Beşşar Esed rejimi, Doğu Guta, Humus ve İdlib'deki ateşkes ihlallerini  aralıklarla sürdürüyor.

Rejimin dün Şam'da kuşatmada tuttuğu Doğu Guta bölgesini hedef alan  saldırılarında 11 sivil yaşamını yitirmişti.