Mısır'dan Libya'ya askeri operasyon tehdidi

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi, Libya’da Türkiye’nin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) darbeci general Halife Hafter’e karşı elde ettiği önemli askeri başarıların ardından Libya’ya askeri harekât tehdidi savurdu. Sisi, uluslararası meşruiyeti bulunmayan Hafter’e Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Fransa ile birlikte destek veren Mısır’ın gerek duyulması halinde ülke sınırları dışında askeri bir görevde bulunabileceği mesajını verdi.

STRATEJİK BÖLGE

Libya sınırına yakın bir bölgede askerlere hitap eden Sisi, Mısır’ın Libya’daki kırmızı çizgisinin Sirte ve Cufra olduğunu açıkladı. Hafter güçleri eski Libya lideri Muammer Kaddafi’nin memleketi Sirte kentini ocak ayının başında kentteki aşiretlerle anlaşarak ele geçirmişti. Sirte’nin güneyindeki Cufra Hava Üssü ise Sirte’nin elde tutulması ve Sirte ile Bingazi arasında yer alan Petrol Hilali bölgesine yönelik muhtemel bir harekatın başarılı olması için stratejik bir konumda bulunuyor.

HAFTER’E DEĞİNMEDİ 
Mısır, BAE ve Fransa gibi ülkelerin, Moskova ve Berlin’deki ateşkes girişimlerini reddeden Halife Hafter’in son haftalarda ağır darbeler almasının ardından ‘ateşkes’ seçeneğini gündemlerine alması dikkat çekici. Konuşmasında, Trablus’a yönelik Nisan 2019’da askeri harekât başlatarak Libya’da son dönemdeki kanlı sürecin mimarı olan Hafter’in sürecin dışına itilmesine yönelik taleplere değinmeyen Sisi, “Artık gerek kendimizi savunma açısından gerek Libya’da seçilmiş tek meşru otorite olan (Tobruk’taki) Temsilciler Meclisi’nin talebi üzerine olsun Mısır’ın (Libya’ya) yapacağı herhangi bir doğrudan müdahale uluslararası meşruiyet kazanmıştır” diye konuştu.

KABUL GÖRMEDİ

Sisi’nin Hafter ve Saleh ile bilikte 8 Haziran itibarıyla Libya geneli için ateşkes çağrısı yaptığı Kahire Bildirgesi kabul görmedi. Diplomatik girişiminin kimse tarafından ciddiye alınmamasını eleştiren Sisi, “Ömrümüzde hiçbir zaman kimseye karşı savaş açmadık ve hiçbir kimsenin egemenliğine saldırmadık. Size saygı gösterdik ve müdahale etmedik. Çünkü tarihe, siz zor durumdayken ülkenize müdahale ettiğimizin yazılmasını istemiyoruz. Ancak şimdi durum değişti. Arap ulusal güvenliği ve Mısır-Libya ulusal güvenliği sarsılıyor. Libya’nın güvenlik ve istikrarından başka bir şey istemiyoruz. Bizim ağırbaşlılığımızı zayıflık, sabrımızı da tereddüt olarak algılayanlar yanılıyor. Bizim sabrımız, zayıflık ya da tereddütten değil, durumun netleşmesi ve gerçeklerin ortaya çıkması içindir” dedi.

Tiran ve Sanafir Adaları ve Etiyopya konularında üllkesinin ulusal çıkarlarını savunmada yetersiz kalmakla suçlanan Sisi eleştiriliyor. 

SİSİ ALAY KONUSU OLDU

Mısır’ı gelecek yıllarda kuraklığa sürüklemesi muhtemel Etiyopya’daki baraj konusunda harekete geçmeyen Sisi, Libya’ya harekât mesajı verince eleştirilerin hedefi oldu. 

Libya’daki ‘kırmızı çizgisini’ açıklayan ve askeri müdahale tehditleri savuran Sisi, Mısır’ın ulusal güvenliği için birincil öneme sahip Etiyopya konusunda aynı tutumu gösterememesi nedeniyle sosyal medyada alay konusu oldu.

Su ihtiyacının yüzde 97’sini Nil Nehri’nden sağlayan Mısır’da, Nil’in kaynağını elinde bulunduran Etiyopya’nın Afrika’nın en büyük barajını inşa etmesi ve baraj havzasını gelecek ay doldurma kararı almasının ardından gelecekte büyük bir kıtlık yaşanması bekleniyor. 100 milyon nüfuslu Mısır’ın can damarı Nil Nehri’nin su kaybetmeye başlaması tarıma bağlı ülkedeki nüfusun çok önemli bir kısmını etkileyecek. Etiyopya, Mısır’ın geleneksel olarak kendisini Nil Nehri’nin hamisi olarak konumlandırmasını kabul etmiyor. Uzun yıllardır Nil Nehri üzerinde hak iddia eden ülke, Mısır’da 2010’lu yıllarda yaşanan karışıklık döneminde barajın inşasına dış borçlarla başlamıştı.

Halktan da maddi katkıların toplandığı Hedasi Barajı ülkede milli gurur meselesi haline gelmiş durumda. İnşaatın yüzde 73’ünü tamamlayan Etiyopya, Mısır ile ortak anlaşma olmasa da temmuzda barajda su tutulmaya başlanacağını açıklamıştı.

Sisi’nin askerlere hitaben konuşmasında Libya’ya yönelik askeri tehditlerine rağmen Etiyopya konusunda cılız bir tutum alması ülkedeki sosyal medya kullanıcılarının tepkisini çekti. (İlker SEZER)

‘YANLIŞ HEDEF’

Mısırlı bir sosyal medya kullanıcısı, “Gerçek ulusal meselemiz Etiyopya, Libya’nın doğusu değil” sözleriyle Sisi’ye tepki gösterdi. Libyalı bir sosyal medya kullanıcısı ise Sisi’nin açıklaması üzerine Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in fotoğrafını paylaşarak, “Galiba Sisi hedefini şaşırdı” yorumunda bulundu. Askerlere hitap eden Sisi, konuşmasında sadece Mısır halkının Hedasi Barajı’yla ilgili müzakerelerden endişeli olduğunu dile getirdi. Diğer adı Büyük Etiyopya Rönesansı olan baraj, Sudan sınırına birkaç kilometre uzaklıkta ve barajda üretilecek yenilenebilir ucuz elektriği Sudan’a iletmek için altyapı çalışmaları tamamlanmış durumda. Mısır’da Etiyopya konusunda sertlik yanlısı kesim, uzun süreçte Mısır’ın tamamını etkilemesi beklenen baraja yönelik hava saldırılarını destekleyen açıklamalar yapıyor.

LİBYA DEVLET YÜKSEK KONSEYİ BAŞKANI HALİD EL MİŞRİ: ‘EGEMENLİĞE MÜDAHALE’

Libya ordusu, Sisi’nin “Sirte ve Cufra kırmızı çizgimizdir” şeklindeki açıklamalarının, Libya’nın içişlerine yapılmış apaçık bir müdahale ve savaş ilanı olduğunu duyurdu. Libya ordusuna bağlı Sirte ve Cufra Ortak Operasyon Dairesi Sözcüsü General Abdulhadi Dırah, yaptığı yazılı açıklamada, Sisi’nin konuşmasına tepki gösterdi. 

Libya Devlet Yüksek Konseyi Üyesi Abdurrahman Şatır ise Sisi’nin açıklamalarını “savaş davullarını çalmak” olarak nitelendirdi. Sisi’nin, Libya’nın güvenliği konusunda hassas olduğunu iddia ettiğini belirten Şatır, “Mısır 4 yıl boyunca ülkemize müdahalede bulundu” ifadesini kullandı.

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el Mişri de, Sisi’nin Libya’ya yönelik askeri müdahale tehdidinde bulunan açıklamalarını kınayarak, “Bu, Libya’nın egemenliğine tecavüz ve içişlerine apaçık müdahaledir” dedi.

Libya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Muhammed el-Kablavi, Twitter’dan paylaştığı mesajında, Sisi’nin askeri müdahale tehdidinin Birleşmiş Milletler Antlaşması’na ve BM Güvenlik Konseyi’nin kararlarına aykırı olduğunu belirtti.

SİSİ’YE DESTEK

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) ise Sisi’ye destek geldi. Suudi Arabistan resmi haber ajansından yapılan açıklamada, “Suudi Arabistan, sınırlarını ve halkını koruma hakkı konusunda Mısır’ın yanında yer almakta ve ona destek vermektedir” denildi. BAE Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da, “BAE, istikrarını ve güvenliğini sağlamak için yapacağı her türlü icraatlarından dolayı Mısır’ın yanında yer almaktadır” ifadeleri kullanıldı. Ayrıca, Kahire’nin, ateşkes şartlarının oluşturulması hedefiyle çaba gösterdiği iddiasında bulunuldu.