Lavrov: Türkiye'de gaz merkezi kurulacak

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile bir araya geldi.

Heyetler arası görüşmenin ardından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Sergi Salonu'nda ortak basın toplantısı düzenleyen Çavuşoğlu ve Lavrov görüşmede tahıl koridoru anlaşması, Ukrayna savaşı ve Akkuyu Nükleer Enerji Santralı dahil olmak üzere bölgesel çalışmaların ele alındığını bildirdi.

Suriye ile normalleşme sürecine değinene Çavuşoğlu, Ankara'nın sürecin şeffaf bir şekilde devam etmesini istediğini vurguladı, diyaloğun devam etmesi gerektiğini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov da Türkiye'nin Suriye ile ilişkilerinin normalleşmesine önem verdiklerini söyleyerek "Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkiler Rusya aracılığıyla normalleşiyor" değerlendirmesinde bulundu.

Bölgesel gelişmeleri değerlendiren Lavrov, Birleşmiş Milletler'i (BM) eşitlik ilkesine aykırı davranmakla suçladı. ABD başta olmak üzere Batı'nın yapıcı olmayan bir gündemi olduğunu söyleyen Lavrov, "Batı'nın hedefinde Rusya'dan sonra Çin var" ifadelerini kullandı.

Çavuşoğlu'nun açıklamaları özetle şöyle:

"Deprem sonrası desteği için Rusya'ya teşekkür ediyoruz. Bugün Tahıl Koridoru'nu da ele aldık. Müzakerelerin sonuç verdiğini de gösteriyor anlaşma. Bu sadece Ukrayna ve Rusya'nın tahıl ve gübre ihracatı bakımından önemli değil. Dünya gıda krizinin, dünyadaki her hanenin yaşadığı sorunun azaltılması bakımından önem arz ediyor.

Rus tahılı ve gübresinin ihracının önündeki engellerin kaldırılması konusunda da mutabıkız. Guterres'in de bu konuda gayretleri var. Rusya'nın beklentilerinin karşılanması için ne yapabiliriz bu konu da da görüşmeler oldu. Tahıl Anlaşması'nın uzatılması için sorunların çözülmesi gerekiyor.

(Suriye ile normalleşme süreci) Moskova’da her ülke tutumunu ve görüşlerini açık bir şekilde dile getirdi. Bu sürecin şeffaf bir şekilde devam etmesini istiyoruz. Diyaloğun devam etmesi gerekiyor, istişarelerin yoğunlaştırılarak devam etmesinde fayda var. Dörtlü dışişleri bakanları toplantısının ne zaman olacağını da bugün değerlendirdik.

Arzumuz bir an önce Azerbaycan-Ermenistan arasında kalıcı barış anlaşmasının imzalanması. Bugünkü toplantımızda Afganistan'ı da değerlendirdik. Taliban'ı tanımadan angajmanımız devam ediyor. Ancak kız çocuklarına ve kadınlara yönelik uygulamaları kabul edilemez.

Ekonomik ve ticari ilişkilerimizin geliştirilmesi konusunda ortak bir irademiz var. Akkuyu Nükleer Enerji Santralı dahil olmak üzere, enerji işbirliği konularını ele aldık. Santralın açılışının ilk etabı 27 Nisan'da olacak."

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov'un açıklamalarından öne çıkanlar ise şöyle:

Türk tarafına ve Sayın Çavuşoğlu'na teşekkür etmek istiyorum.

Biz bu ziyareti Mart ayında gerçekleştirecektik aslında. Ancak ne yazık ki Türkiye deprem faciasıyla karşılaştı. Rusya yardım elini uzatan ilk ülkelerden birisi oldu. Başkanımızın talimatıyla yardım ekibi, sahra hastanesi, yangını söndürmek üzere uçakları ve insanı yardımları gönderdik. Türkiye'de olduğu gibi bizde de 'kara gün dostu' diye bir tabir var. Türk dostlarımıza elimizden gelen yardımı gerçekleştirmeye çalışacağız. Bu vesileyle tekrardan Türk halkına başsağlığı dileğinde bulunuyoruz.

Bugün kilit konuları değerlendirmiş bulunuyoruz. İkili ilişkilerimizdeki tempo iki ülke lideri arasındaki samimiyetten kaynaklanıyor. Bu tabii ki tempomuzu ve çalışmamızın dinamiğini de belirliyor.

Mayıs ayında Karadeniz İşbirliği Örgütü Parlamento Genel Kurulu toplantısı yapılacak. Hükümetler düzeyinde çeşitli temaslar olacak.

İlişkilerimizde lokomotif olan projelerden bahsettik. Özellikle Akkuyu Nükleer Santrali'ni görüştük. 27 Nisan tarihinde santralin açılışına nükleer enerji sevk etmiş olacağız. Geçen sene liderlerimiz bu gaz merkezi ile ilgili karar aldılar bu kararın ne kadar isabetli olduğunu daha da anlamış olduk. Akkuyu Nükleer Santrali'nin inşası Türkiyenin enerji güvenliğini güçlendirecektir"

Kültür alanında da işbirliğimiz devam ediyor.

Özellikle Suriye meselesine ciddi önem verdik. Rusya'nın aracılığıyla bu iişkiler normalleşiyor. Mart ayında istihbarat başkanları toplandılar. Moskova'da bakan yardımcıları seviyesinde de bir toplantı yapıldı. Önceki gün de sayın bakanın bahsettiği toplantının öneminden ben de bahsetmek istiyorum.

Libya meselsi de tüm dünyayı yakından ilgilendiren bir konu. Bu ülkeyi uluslararası camia olarak toparlamak istiyoruz. Ancak istediğimiz tempoda bu süreç ilerlemiyor ne yazık ki. Ancak Türk dostlarımızla amacımız ortak.

Bir de Filistin meselesi görüşüldü. İsrail-Filistin ilişkilerin onarılması görüşüldü. Ancak ne yazık ki bu süreç sekteye uğradı diyebiliriz. Ciddi çatışmalar yaşandı ve bu durum daha da gerginliğin artmasına yol açıyor. Filistin ve İsrail arasında doğrudan bir diyalogun kurulmasına ihtiyaç var.

Kafkaslar ile ilgili de tüm tarafların işbirliğinin sürdürülmesi taraftarıyız. Ermenistan ile Türkiye arasındaki ilişkinin de normalleşmesinden yanayız.

Ukrayna meselesini de ele almış bulunuyoruz. Biz bir kere daha şunun dikkatini çektik. Bu yapıcı olmayan siyaseti gütmeye devam ediyorlar. Rusya'yı yenecekleri zaman sıra Çin'e gelecek. Kendi ulusal çıkarlarını koruyan her ülkeyi sindirmeye çalışıyorlar. Bir kez daha altını çizmek istediğim bir husus var. Washington tarafı savaşı durdurmak yanlış görüşmelerin yapılmasına gerek yok diyorlar. Tabii ki biz bnun dürüst olmayan bir tutum olduğunu düşünüyoruz. Biz hiçbir zaman görüşmelerden imtina etmedik. Ancak bu görüşmeler bizim hassasiyetlerimizin dikkate alındığı durumda değerlendirilebilir. Onlar bizim haklı çıkarlarımızı gözardı ettiler, Ukrayna ile ilişkimiz sizi ilgiendirmiyor dediler. ABD hegemanyosında herkese kendi tutumunu empoze etmeye çalışıyor ve yeni bir dünya düzeni kurmaya çalışıyor.

BM Genel Sekreteri Guterress ile tahıl anlaşmasını görüştük. Fakat Ukrayna tahılların sevkiyatı ile ilgili gerekeni yapmıyor. Bu tahılların aslan payı ciddi anlamda Avrupa'ya sevk ediliyor. Bir de imtiyazlı bir şekilde sevk eidliyor fakat fakir olan ve muhtaç olan ülkeler bu tahılların sadece yüzde 3'ünü alabiliyor. Anlaşmanın Rusya'yı ilgilendiren kısmı uygulanamıyor. BM Genel Sekreteri Guterress Batılı ülkelere sürekli çağrılarda bulunuyor fakat nafile. Rus tahıl ürünlerinin sevkiyatı ile ilgili engeller hala devam ediyor. Hatta daha sert hale getiriliyor. Türk mevkidaşlarımızla bu durumu her yönü ile değerlendirmeye devam edeceğiz.

SORU-CEVAP

Rusya Ukrayna Savaşı'nın sona ermesi için Türkiye'nin girişimleri oldu. Tahıl anlaşması 60 gün oldu. Bu anlaşma sona erdiğinde ne olacak. Savaşın bahar aylarında daha da artması bekleniyor. Bu konuda öngörünüz nedir?

Çavuşoğlu: 120 gün yerine 60 gün için uzatıldı. Bugüne kadar Ukrayna'nın 3 limanından 27m milyon tondan fazla tahıl sevk edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan Sayın Putin ile görüşmesinde en az gelişmiş ülkelere bu buğdayın gitmesi konusunda görüşlerini iletti. Kriz devam ediyor, savaş devam ediyor ancak bunun en aza indirgenmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Rus amonyakının gübresinin gönderilmesi konusunda BM ile Rusya arasında bir anlayış var bunu da uygulanması önem sarf ediyor. ABD ve Birleşik Krallık ödemelere konusunda bir adım attı ama sorun hala devam ediyor. New York'ta Guterres ile görüşmemizde bu konuda neler yapabileceğimizi değerlendirdik. Rus amonyakının gübresinin Bazı Avrupa ülkelerinden gönderilmesi konusunda adım atıldı ancak çözüm olmadı. Bunu da söylemek zorundasınız. Önemli olan bu anlaşmanın devamı için varılan mutabakatların uygulanması lazım dediğimiz bu.

Bu süreçte bizim özellikle tabii savaşın sona ermesi konusunda çabalarımız ortada. Maalesef mümkün olmadı. İstanbul'da bir çaba oldu ancak 1 yılı geçti. Bundan sonra da çabalarımız devam edecek. Bahar aylarında çatışmanın artacağı konusunda bir de endişe ediyoruz. Bu savaşın müzakere ile sona erdirilmesi gerektiğine inanıyoruz ve çabalarımızı sürdüreceğiz. Objektif ve ilkeli politikalarımızı da devam ettireceğiz.

Lavrov: Tüm mevcut sorunları Sayın Çavuşoğlu anlattı. Yaptırım listelerinde ne gübre ne de tahıl var. Ancak swift ödeme sisteminden kesildik ve hem limanlara giremiyoruz Rusya gemileri olarak. Aslında bize şunu demeye çalışıyorlar: Siz gübrelerinizi tahıllarınızı stoklayın bir yere gönderemeyeceksiniz nasıl olsa. Bu problemleri gerçek anlamda çözmek isteyen kimseyi görmediğimiz için anlaşmayı askıya aldık. Sonrasında da 60 gün uzatma kararı aldık. Acank 60 gün sonra yine bir adım atılmazsa biz bu anlaşmaya ihtiyaç duyuyor muyuz diye sorgulamaya başlayacağız.