Kerkük'te referandum kararı

Irak'ta Kerkük İl Meclisi'nin, Türkmen ve Arapların boykot ettiği oturumda kentin Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne (IKBY) ilhakı için referanduma gidilmesi kararı aldığı belirtildi.

Kerkük İl Meclisi, hafta sonu Irak meclisinin kabul ettiği Kerkük'teki kamu binalarına sadece Irak bayrağının asılması kararı ile kentin IKBY'ye bağlanması için referandum düzenlenmesi konularını görüşmek üzere toplandı.

Türkmen ve Arapların boykot ettiği oturum sonrası Kürt üyelerle ortak basın toplantısı düzenleyen Kerkük İl Meclisi Başkanı Rebwar Talabani, "Kerkük'ün tartışmalı bölgeler statüsünden çıkıp, kaderinin tayin edilmesi için il meclisi olarak referandum yapılması kararı aldık. Referandum talebimizi Irak merkezi hükümetine iletiyoruz. Kerkük halkının artık bekleyecek gücü kalmadı." ifadelerini kullandı.

Talabani, Irak meclisince alınan kentteki kurum ve kuruluşlara yalnızca Irak bayrağı asılması kararının da tanınmayacağını bildirdi.

İl meclisinin tek taraflı kararına göre, anayasanın 140. maddesi uyarınca tartışmalı bölgeler arasında yer alan Kerkük'ün kaderinin tayin edilmesi için düzenlenecek referandumda kent sakinlerine Irak merkezi hükümetine mi, yoksa IKBY'ye mi bağlanmak istedikleri sorusu yönetilecek.

Kerkük İl Meclisi'nde Kürtlerin 26, Türkmenlerin 9, Arapların ise 6 üyesi bulunuyor.İl meclisinde geçen hafta yine Türkmen ve Arapların boykot ettiği oturumda kentteki kamu binalarına Irak bayrağının yanında IKBY bayrağının asılması kararı kabul edilmişti.

Buna karşılık Irak meclisi ise cumartesi günü Kerkük'teki kamu kurum ve kuruluşlarına yalnızca "Irak bayrağı" asılması yönündeki kararı onaylamıştı.

Kerkük'ün statüsü

ABD'nin 2003'te Irak'ı işgali sırasında Kürt güçleri, Kerkük'ü fiilen ele geçirmiş, kente yoğun bir Kürt göçü yaşanmıştı. 2005 yılında yazılan Irak anayasasının 140. maddesine göre, Kerkük'ün statüsü, devrik lider Saddam Hüseyin döneminde Kerkük'ten zorla göç ettirilenlerin geri dönmesi, ardından Kerkük'te nüfus sayımı yapılması ve kentin statüsü hakkında bir referanduma gidilerek nihai durumun belirlenmesi olarak öngörülüyordu. Ancak çeşitli nedenler ve anlaşmazlıklar sebebiyle bu madde henüz uygulanamadı.

Bağdat, Kerkük'ün idari olarak merkezi yönetime bağlı olduğunu belirtirken, Kürtler ve özellikle kentte hakimiyet süren Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Kerkük'ün IKBY'ye ilhak edilmesini talep ediyor. Türkmenler ise buna karşı çıkarak, Kerkük'ün özel bir statüye sahip olmasını istiyor. Kent nüfusu, büyük ölçüde Türkmen, Kürt ve Araplardan oluşuyor.

TÜRKİYE'DEN KRİTİK UYARI

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani ve eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin genel sekreterliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB), bağımsızlık referandumu için aldığı ortak bir komisyon kurulması kararı, Ankara’da endişeyle izleniyor.

Habertürk'ten Bahar Bakır'ın üst düzey diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilere göre, Türkiye’nin bu endişesi Kürt Bölgesel Yönetimi’ne iletildi. Ankara, bu adımı ‘yanlış ve zamansız’ olarak nitelendirdi.

Irak, başta DEAŞ olmak üzere terörle mücadele ederken, Kürtlerin bağımsızlığı meselesini gündeme getirmenin doğru olmadığını belirten kaynaklar, “Bölgede Suriye ve Irak başta olmak üzere birçok kriz var. Herkes ayrılmaktan, bağımsızlıktan söz ederse, bu hareket domino etkisi yaratabilir. Bu çok tehlikeli. Türkiye, Irak’ın bütünlüğünden yanadır” değerlendirmesinde bulundu.

Kaynaklar, bağımsızlık referandumunun Kuzey Irak için de sonuçları olacağını belirterek, şu uyarılarda bulundu:

EKONOMİK FAKTÖR
Bağımsızlık kararıyla Kürt bölgesi, merkezi hükümetten aldığı yüzde 17’lik paydan vazgeçmeyi göze alacak mı? Bağımsız bir devlet olacaksa, mali olarak nasıl ayakta duracağını iyi hesaplaması gerekir.

BAĞIMSIZLIĞI KİM TANIYACAK?
Bağımsızlı ğı kim tanıyacak? Türkiye, ABD, Rusya, İran, AB ülkeleri, Irak, İsrail tanıyacak mı? En önemlisi Irak nasıl bir tepki verecek? Tanınmayan bir devletin uluslararası toplumda da yeri olmaz. Örneğin uluslararası örgütlerin bakışı nasıl olur, bu çok önemli.

KÜRT MİLLİYETÇİLİĞİ
 Kuzey Irak Kürtlerini şu ana kadar engelleyen bir şey yoktu. Hâlâ aşiretçi yapıdalar. Devlet kurma bilinci konusunda eksiklik var.

KÜRTLER ARASI SORUN
Kürt gruplarının kendi aralarında ciddi sorunlar var ve çıkarlar farklı. Bunların bir araya getirilmesinde ciddi gerilimler bulunuyor. Tek blok bir Kürt yapısı yok.

AİDİYETİ TARTIŞMALI BÖLGELER
Bağımsız bir Kürt devleti kurulacaksa, Sincar, Musul’un kuzeyi, Kerkük, Selahaddin, Diyala ne olacak? Kerkük başta olmak üzere buralar tartışmalı bölgeler. Yıllarca varılamayan uzlaşıya, bir anda nasıl varılacak?

ZAMANLAMA
Kuzey Irak’taki Kürtler, 2004 yılından beri bağımsızlık konusunda açıklamalar yapıyor. Bu konuda ciddi sorunlar ve uzlaşmazlıklar var. Böyle bir ortamda Suriye ve Irak’ta terörle mücadele devam ederken, bu kararın getiri ve götürülerini iyi hesap etmek lazım.