Dünyanın izlediği toplantıda ilk kriz !

Türkiye, Rusya ve İran'ın girişimiyle Kazakistan'ın başkenti Astana’da düzenlenen Suriyegörüşmelerinin başlamasına dakikalar kala, Suriyeli muhalifler Esad rejiminin gönderdiği heyetle görüşmeyi reddetti. Kritik görüşmeler TSİ 11.00 sularında başladı.

AFP'nin haberine göre, Suriyeli muhalifler, ilk oturumda Esad rejiminin Astana'ya gönderdiği heyetle yüz yüze görüşmeyi reddetti.

Açıklamayı, görüşmelere katılacak olan Suriye muhalefeti heyetinin sözcüsü Yahya el Aridi yaptı.

Daha önce de Reuters'a konuşan Aridi, Suriye'de barışın sağlanması için bugünAstana'da başlayacak olan müzakerelerde sadece ateşkesi daha sağlam temellere oturtmanın ve insani konuların görüşüleceğini belirtmişti.

Aridi, "Siyasi görüşmelere girmeyeceğiz, tek konu ateşkese riayet ve kuşatma altındaki Suriyelilerin acılarının hafifletilmesi ile alıkonulanların serbest bırakılması ve insani yardım ulaştırılması" dedi. Aridi, "Dikkatin bu konulara yoğunlaşmasını önlemek Suriye rejiminin çıkarına. Suriye rejimi Astana'daki varlığımızın teslim olmak olduğunu düşünüyorsa bu bir aldanmadır" diye konuştu.

SANA: TOPLANTILAR BAŞLADI
Suriye resmi haber ajansı SANA ise az önce toplantıların başladığını duyurdu.

Haberde, "Suriye'de çözüme ilişkin Astana toplantısı Suriye Arap Cumhuriyeti heyeti ve diğer heyetlerin katılımıyla başladı" denildi.

AFP'ye konuşan bir yetkili de toplantıların başladığını doğruladı.

DÜNYANIN GÖZÜ BU GÖRÜŞMELERDE
Astana'daki Rixos otelinde düzenlenen görüşmelerin yarın öğle saatlerinde sona ermesi bekleniyor.

Türkiye ve Rusya, Astana toplantısından sonuç çıkması hedeflendiği için katılımcı ülke sayısını daha önce Cenevre’de yapılan toplantıların aksine sınırlı olmasını uygun buldu. Bu kapsamda İran, katılımcı ülke olarak toplantıda yer alıyor. BM’nin de katıldığı toplantı için davetin gönderildiği ABD’yi de Astana’da Kazakistan Büyükelçisi George Krol temsil edecek. İran, ABD’nin toplantıya katılmasına karşı çıkmıştı. Ancak Ankara ve Moskova, ABD’nin katılmasını uygun bulmuş ve Washington’a Astana daveti gönderilmişti.

Muhalifler adına masaya 14 kişilik askeri heyet oturdu. Heyette, Şam Kolordusu (Feylaku’ş Şam), İzzet Ordusu (Ceyşü’l İzza), Zafer Ordusu (Ceyşü’l Nasır), İslam Şehitleri (Şüheda el-İslam), Mücahitler Ordusu (Ceyşü’l Mücahidin), Birinci Sahil Tümeni, Şam Askerleri (Ecnadü'l Şam), Festakim Birliği (Tecemmu Festakim), Sultan Murat Tugayı, Şam Cephesi (Ec-Cephe eş-Şamiye), Özgür İdlib Ordusu (Ceyşü’l İdlib el-Hur), İslam Ordusu (Ceyşü’l İslam), Güney Cephesi (Ec-Cephe ec-Cenubiye) temsilcileri bulunuyor. Astana’da bulunan ancak toplantıya katılmayan yaklaşık 40 kişilik danışman grubu ise heyete arka planda destek veriyor.

TÜRKMENLER DE VAR
Muhalif heyetin başkanlığını İslam Ordusu’nun temsilcisi Muhammed Alluş yapacak. Suriye Türkmenleri de muhalif heyet içerisinde bulunuyor. Suriye’deki en büyük muhalif gruplardan Ahrar’uş Şam ise görüşmelere katılmayacağını duyurmuştu. En büyük bileşenini PKK ile bağlantısından ötürü Türkiye’nin terör örgütü kabul ettiği PYD’nin silahlı kolu YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Astana’ya davet edilmemişti.

TOPLANTININ FORMATI
Diplomatik gözlemciler, tarafların masada karşılıklı oturma olasılığının yüksek olduğu görüşündeydi. Türkiye ve Rusya’nın garantörlüğünde ilk kez doğrudan görüşecek olan taraflar arasında kriz çıkması halinde Rusya'nın, Esad rejimi; Türkiye'nin de muhalifler adına devreye girmesi öngörülüyordu. Olası krizlerin çözümü ve Astana toplantısının sekteye uğramaması için siyasi iradelere danışmak amacıyla Ankara-Moskova-Astana arasında “telefon kriz hattı” açık olacak. Türkiye toplantıya Dışişleri BakanlığıOrtadoğu’dan sorumlu Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal başkanlığındaki bir heyetle katılıyor.

Heyette, muhaliflerin “Astana’ya katılma kararı aldıkları” Ankara toplantısına katılmış MİT ve Genelkurmay yetkilileri de bulunuyor. Rus heyetinin başında Dışişleri Bakanlığı Ortadoğu Masası Direktörü Sergey Verşinin bulunuyor. BM Genel Sekreteri’nin Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura da teknik heyetiyle birlikte Astana’ya geldi.

GÜNDEMDE NE VAR
- Astana’da öncelikli olarak 30 Aralık 2016’da yürürlüğe giren ve DEAŞ ile El Kaide bağlantılı Fetih El Şam’ın hariç tutulduğu ateşkesin kalıcı hale gelmesi hedefleniyor.

- Ayrıca taraflar arasında daha fazla güven artırıcı önlemlerin hayata geçirilmesi, kuşatma altındaki bölgelere insani yardımların ulaştırılmasının ele alınması da bekleniyor.

- Toplantıda siyasi geçiş sürecinin nasıl başlatılabileceğine dair bir yol haritasıyla ilgili görüş alışverişi yapılması da amaçlanıyor.

FORMAT TARTIŞMASI
Astana’daki Suriye görüşmeleri öncesi Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı RomanVasilenko da basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

İHA'nın haberine göre, Vasilenko, Suriye görüşmelerinin Astana'daki formatının halen tartışıldığını belirterek, “Format hakkında tartışılmalar sürüyor, toplantı başladığında netlik kazanacak” dedi. Vasilenko müzakerelerin sonucuna bağlı olarak toplantıyı genişletmek isterlerse bu süreci desteklemeye hazır olduklarını söyledi. Astana'daki görüşmelerde Suriye muhalefetinin delegasyonu ortak bir platforma ve ortak bir lidere sahip olmadığını vurgulayan Vasilenko, “Heyet birkaç grup ibaret, genel olarak bir delegasyon başkanı yok, her bir grubun kendi konumu var” dedi ve Astana’daki muhalefet delegasyonunun yaklaşık 15 farklı grubun temsilcilerini içerdiğini söyledi. Vasilenko, Suriye barış görüşmelerine katılan bütün delegelerin başkanlarının Astana’ya geldiğini de sözlerine ekledi.