AB'den dijital platform çalışanlarına işçi statüsü
Pandemiyle birlikte gündeme oturan dijitalleşmeye geçişin hız kesmeden sürdüğü Avrupa’da, platformlar aracılığıyla şoför, kurye ve ev temizliğinde çalışan serbest meslek sahipleri kriterleri karşılarsa işçi statüsüne geçecek.
Avrupa Birliği (AB) kurumları, Uber ve Deliveroo gibi çeşitli dijital platformlar aracılığıyla serbest çalışan kişilere, fiili çalışma düzenlerine karşılık gelen yasal istihdam statüsünü ve işçi haklarını verme konusunda anlaştı.
AB Konseyi, üye ülkeler ve Avrupa Parlamentosu (AP) arasında müzakere edilen ve dijital platform çalışanlarının haklarına yönelik hazırlanan yeni yasada uzlaşı sağlandığını bildirdi.
Buna göre, dijital platform çalışanları daha iyi korunacak ve çalışma koşulları iyileştirilecek.
Dijital platformlar için çalışan kişilerin istihdam statüsü doğru biçimde belirlenecek. Platformlar tarafından serbest meslek sahibi olarak sınıflandırılan kişilerin AB hukuku kapsamındaki çalışan haklarına erişimi sağlanacak.
Şoför, kurye ve ev temizliğinde çalışan ve resmi olarak serbest meslek sahibi olarak sınıflandırılanlar, çalışan bir işçiyle aynı kural ve kısıtlamalara uyuyorsa bunların durumları değişecek. Bu durumdakilerin bir istihdam ilişkisi içinde oldukları tespit edilecek ve bu nedenle ulusal yasalar ile AB yasaları kapsamında çalışanlara tanınan haklardan yararlanmaları sağlanacak.
İşçilerin yanlış sınıflandırılma durumları ortadan kaldırılacak ve serbest çalışanların tam zamanlı çalışan olarak yeniden sınıflandırılması kolaylaştırılacak. Bir dijital platformun işveren olup olmadığı kontrol kriterleri listesiyle belirlenecek.
Çalışanların ücretine üst sınır getirmek, elektronik araçlar da dahil olmak üzere performans denetlenmesi, görevlerin dağıtımı veya tahsisi üzerinde kontrol, çalışma koşulları üzerinde kontrol ve çalışma saatlerinin seçimine ilişkin kısıtlamalar, işlerini düzenleme özgürlüklerine ilişkin kısıtlamalar ile görünüşleri veya davranışlarına ilişkin kurallar kriterler listesinde yer alacak.
Kriterden en az ikisinin karşılanması halinde bu kişiler yasal olarak serbest çalışan yerine platform çalışanı olarak kabul edilecek. Yaşanacak hukuki süreçlerde herhangi bir istihdam ilişkisinin bulunmadığını kanıtlamak dijital platformun yükümlülüğünde olacak.
Dijital platformların karar alma süreçlerinde algoritma kullanımı azaltılacak. Bir çalışanın hesabının askıya alınması veya işten çıkarılması gibi konularda insan gözetimi gerekecek.
Yeni kurallar, üye ülkeler ve AP tarafından resmen onaylanmasının ardından AB Resmi Gazetesi'nde yayımlanarak yürürlüğe girecek.
AB ülkelerinde çeşitli dijital platformlar aracılığıyla sürücü veya kurye gibi farklı işlerde çalışan 28 milyondan fazla kişi bulunuyor. Bu kişilerin büyük çoğunluğu serbest çalışan olarak sınıflandırılıyor. Yeni yasa ilk defa bu durumun değiştirilmesini sağlayacak.