ABD'den 40 yıl sonra kriz çıkaracak karar !

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Batı Şeria’daki İsrail yerleşimleri konusunda Washington’un 40 yılı aşkın süredir benimsediği resmi görüşte değişikliğe gidildiğini açıkladı. Karar İsrail'de sevinçla karşılanırken ilhak çağrıları gelmeye başladı.  AB ise politikasının değişmediğini, tüm yerleşim birimlerinin yasa dışı olduğunu kaydetti.

Buna göre Başkan Donald Trump yönetimi Batı Şeria’daki İsrail yerleşimleri artık uluslararası hukuka aykırı olarak nitelemeyecek. Dışişleri Bakanlığı’nda düzenlediği basın toplantısında “İsrail’in Batı Şeria’da sivil yerleşim birimleri kurması uluslararası hukuka aykırı değil” diyen Pompeo, ayrıca İsrail ve Filistinli yetkilileri kalıcı barış için müzakerelere başlamaya çağırdı.

Pompeo, “Sivil yerleşimlerin kurulmasının uluslararası hukukla tutarlı olmadığını söylemek barış amacını ilerletmedi. Kimin haklı kimin haksız olduğuna ilişkin tartışmalar barışı getirmeyecek” ifadelerini kullandı. Bu karar, Kudüs’ün ABD tarafından İsrail’in başkenti olarak tanınmasını ve İsrail’in ilhak ettiği Golan Tepeleri’nde de İsrail’in egemenliğini tanıması adımlarının ardından geldi. 

İSRAİL MEMNUN

İsrail Başbakanlık Ofisinden yapılan yazılı açıklamada, İsrail'in, aldıkları karardan dolayı ABD Başkanı Donald Trump ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'ya minnettar olduğu belirtildi.

ABD'nin aldığı kararın "tarihi gerçeği" yansıttığı iddia edilen açıklamada, diğer ülkelere de yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerine ilişkin Trump yönetimine benzer kararlar alma çağrısı yapıldı.

"HAZIRIZ MESAJI"

Açıklamada ayrıca, İsrail'in kalıcı barışı sağlamak amacıyla tüm nihai statü meseleleriyle ilgili Filistin ile barış görüşmeleri yapmaya hazır ve istekli olmaya devam ettiği öne sürülen açıklamada, "Ancak İsrail, yerleşim yerlerinin yasallığıyla ilgili tüm tartışmaları reddetmeye devam edecektir." ifadelerine yer verildi.

Kararın duyurulmasının hemen ardından bir açıklama yapan İsrail Dişişleri Bakanlığı ise, atılan adımdan duydukları memnuniyeti ifade ederek, desteği için Trump yönetimine teşekkür etti.

Mavi-Beyaz İttifakı lideri Benny Gantz da Twitter hesabında yaptığı paylaşımda, aldığı karardan dolayı ABD yönetimini tebrik ederken, Washington yönetiminin bir kez daha kararlı şekilde İsrail'in yanında yer aldığını ortaya koyduğunu kaydetti.

İLHAK ÇAĞRISI

Kararın ardından eski İsrail Adalet Bakanı ve Yeni Sağ Partisi lideri Ayelet Şaked, söz konusu yerleşimlerin İsrail'e ilhak edilmesi çağrısı yaptı.

Aşırı sağ görüşleriyle öne çıkan Şaked, Twitter hesabında paylaştığı mesajda, Batı Şeria'daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerine ilişkin karardan dolayı ABD Başkanı Donald Trump ve Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'ya teşekkür etti.

Yahudilerin Batı Şeria'da yaşamaya yasal ve ahlaki hakları olduğunu iddia eden Şaked, "Artık egemenliğimizi bu yerleşimlere uygulama zamanı." ifadesini kullandı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da 17 Eylül'de İsrail'de yapılan erken seçimler öncesi Batı Şeria'daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini İsrail'e ilhak vaadinde bulunmuştu.

AB'DEN JET CEVAP

Avrupa Birliği (AB), İsrail'in yerleşim birimleri faaliyetlerine ilişkin politikasının değişmediğini, tüm yerleşim birimlerinin yasa dışı olduğunu kaydetti.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, ABD'nin işgal altındaki Batı Şeria'da yer alan Yahudi yerleşim birimlerini artık yasa dışı olarak görmediklerini duyurmasının ardından yazılı açıklama yaptı.

Mogherini, AB'nin İsrail'in işgalci güç yükümlülükleri çerçevesinde tüm yerleşim birimleri faaliyetlerini sonlandırması için çağrıda bulunduğunu belirtti.
Mogherini, "AB'nin, işgal altındaki Filistin topraklarında İsrail'in yerleşim birimleri politikasına ilişkin tutumu değişmedi ve çok açık. Tüm yerleşim birimleri faaliyetleri uluslararası hukuk uyarınca yasa dışıdır ve iki devletli çözüme zarar vermektedir." ifadesini kullandı.

AB'nin iki devletli çözümü desteklemeye devam edeceğinin altını çizen Mogherini, bunun iki tarafın da meşru taleplerini karşılayacak tek gerçekçi çözüm olduğunu vurguladı.

İsrail'in 1967'de işgal ettiği Batı Şeria'da 250'ye yakın yasa dışı Yahudi yerleşim birimi bulunuyor. Bu yerlerde 400 binden fazla Yahudi yerleşimci ikamet ediyor.

Uluslararası hukuka göre, işgal altındaki topraklarda bulunan tüm Yahudi yerleşim birimleri yasa dışı kabul ediliyor.

ABD’nin söz konusu politika değişikliğinin Trump yönetiminin ‘Yüzyılın Anlaşması’ olarak anılan Ortadoğu barış planına nasıl bir etkisinin olacağı belirsiz.