AB Türkiye'ye ödenen göçmen parasının nereye harcandığını bulamadı

Avrupa Birliği (AB) Sayıştayı, AB’nin Suriyeli sığınmacılar için harcamak üzere Türkiye’ye gönderdiği yardımın nasıl harcandığını denetledi ve denetleme sonuçlarını dün yayımladığı raporla duyurdu. Raporda, Suriye krizinin başından beri Türkiye’nin Suriyeli sığınmacılara önemli miktarda destek sağladığı vurgulanırken AB’nin Türkiye ile 2016’da vardığı sığınmacı mutabakatı kapsamında Türkiye’ye verdiği 3 milyar Avro’nun krize tam çare olamadığı belirtildi. Raporda, “Denetlenen projeler, sığınmacılara yardım sağladı, birçoğu sonuç verdi ancak bu projelerin yarısı henüz beklenen sonuca ulaşmadı” denildi. AB Sayıştayı üyesi Bettina Jakobsen, Türkiye’ye verilen sığınmacı yardımının 1.1 milyar Avro’sunun nereye harcandığının takip edilemediğini söyledi.

Cumhuriyet gazetesinden Hüseyin Hayatsever'in haberine göre AB Sayıştayı denetçilerinin örneklem olarak 458 milyon Avro tutarındaki 10 insani yardım projesini denetledi. Raporda, AB’nin Suriyeli sığınmacılar için tahsis ettiği yardımın kullanılması için yapılan projelerin onda dokuzunun süresinde tamamlanamadığı tespiti yapıldı.

‘Bilgi paylaşılmadı’

AB Sayıştayı denetçilerinin denetleme için AB kurumları, uluslararası kuruluşlar, yardım dernekleri ile Türkiye’de birçok bakanlık yetkilileriyle görüşmeler yaptığı belirtilirken Aile ve Sosyal Politika Bakanlığı’nın, denetçilerle bilgi paylaşmayı reddetikleri belirtildi. Raporda şu ifadeler yer aldı: “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, denetlemenin konusu olan Sosyal Uyum Yardım Programı (ESSN) ve Şartlı Eğitim Yardımı Programı’nın (CCTE) da aralarında bulunduğu mali yardım projelerinden kimlerin yararlandığını gösteren veri tabanına erişmemize izin vermemiştir. Bunun sonucunda, kayıt aşamasından ödeme aşamasına dek bu programlardan kimin yararlandığını takip edememiş bulunmaktayız. Denetim usulleri kapsamında ve denetim hakları uyarınca Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndan her iki yardım programının bilgilerine erişim talebinde bulunduk. Bu talebimiz reddedildi ve sadece BM uygulayıcı ortaklarının elinde bulunan kimlik bilgilerinin saklı tutulduğu verilere ulaşabildik. Nihayetinde, bu iki proje çerçevesinde sığınmacılara yapılan yardım ödemeleri üzerinde bir denetleme yapamadık.”

‘1,1 milyar Avro nerede?’

AB Sayıştayı üyesi Bettina Jakobsen, Türkiye’ye verilen sığınmacı yardımının 1.1 milyar Avro’sunun nereye harcandığının takip edilemediğine işaret ederek “Paranın [Suriyeli] sığınmacılara gittiğini görüyoruz ancak bu paranın tamamının sığınmacılara gittiğini kesin olarak söyleyemiyoruz. Burada bir risk var” dedi. Jacobsen, Türk makamlarının, hangi sığınmacılara ve kurumlara yardım yapıldığı bilgisini Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nu gerekçe göstererek AB Sayıştayı ile paylaşmayı reddettiğini, AB Sayıştayı için çalıştığı üç yıl boyunca ilk kez böyle bir durumla karşılaştığını belirtti. AB Sayıştayı, Avrupa Komisyonu’na, hangi kurumlara ve sığınmacılara yardım yapıldığını paylaşması için Türkiye’ye baskı yapması tavsiyesinde bulundu.

Erdoğan, "Verecekseniz verin" demişti

Sığınmacı mutabakatı uyarınca AB’nin Türkiye’ye vermeyi taahhüt ettiği 3 milyar Avro, Türkiye ile AB arasında uzun süre polemik konusu olmuştu. AB’nin 3 milyar Avro’yu doğrudan ödeme yerine projeler yoluyla vermesi hükümetin eleştirisine yol açmış, Cumhurbaşkanı Erdoğan o dönem “Biz size yılda 3 milyar Avro vereceğiz dediler. Bu parayı vermediler. Bu parayı sen benim bütçeme vermeyeceksin. Oradaki mazlumlara, sığınmacılara gidecek. Vereceksen ver” demişti. AB, 2016’da tahsis edilen 3 milyar Avro’ya ek olarak ikinci 3 milyar Avro’luk tutarın Türkiye’ye verilmesini bu yılın haziran ayında onaylamıştı.