Güvenlik Soruşturması

Güvenlik soruşturması, kamu kurum ve kuruluşlarına memur olarak atanacak kişilerin geçmişinin, kişisel özelliklerinin ve sosyal çevresinin incelendiği bir süreçtir. Bu araştırmaların amacı kişinin güvenilirliğini, devlete ve topluma olan bağlılığını ortaya koymaktır. Kamu hizmetinin sunulabilmesi ve hukuka uygun bir şekilde yürütülebilmesi için bu görevi layığıyla yürütebilecek uygun kişilerin kamu görevliliğine seçilmesi gereklidir. Bunun sağlanmasının yollarından birisi de kamu görevine ilk defa veya yeniden girecek kişiler hakkında gerek güvenlik soruşturması gerekse de arşiv araştırmasının yapılmasıdır.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmaları günümüzde neredeyse her kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılmakta olup, kişinin memur olarak atanmasında en çok önem arz eden husustur. Güvenlik soruşturmaları olumsuz sonuçlanan kişilerin gerekli süreler içerisinde hukuki yollara başvurmamaları durumunda hem geçmiş hem de gelecekteki memuriyet talepleri olumsuz sonuçlanacaktır.

Kaynak: https://kadimhukuk.com.tr/

Güvenlik Soruşturması Nedir?

Güvenlik soruşturması veya daha basit hali ile arşiv araştırması kamu görevine atanacak personeller hakkında, kişinin devlete sadakatinin ve devlet itibarına zarar verebilecek bir durumunun olup olmadığının araştırılmasıdır. Öncelerinde sadece gizlilik dereceli birimlerde ve kanunda sayılan kurum ve kuruluşlarda yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmaları, özellikle 15 Temmuz FETÖ darbe girişimi sebebi ile 2016 tarihinden itibaren yeni alınan güvenlik politikaları ile tüm kamu kurum ve kuruluşlarında uygulanmaya başlanmıştır.

Kamu kurumlarına memur olarak girişlerde bir takım özel şartlar aranmakta olup bunlardan en önemlisi kişinin güvenlik soruşturmasının olumlu sonuçlanmasıdır. Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlananlar hakkında kesinlikle taviz verilmemekte ve memurluk başvuruları olumsuz sonuçlandırılmaktadır. Güvenlik soruşturmasının aşamaları şöyledir;

• Kişi hakkında güvenlik soruşturması yürütülürken, ilk olarak soruşturma yapmaya yetkili bir görevli atanır.
  
  
• Görevli tarafından, memur olarak atanacak kişi hakkında bir takım araştırmalar yapılarak rapor hazırlanır.
  
  
• Bu raporlar ilgili kurum ve kuruluşların değerlendirme komisyonlarına sunulur.
  
  
• Komisyon tarafından yapılan değerlendirme sonucunda kişinin devlet memurluğuna uygun olup olmadığına karar verilir.

Güvenlik Soruşturması Yapılırken Nelere Bakılır?

Devlet memurluğuna atacak kişiler hakkında detaylı güvenlik soruşturmaları yapılmaktadır. 2016 yılındaki darbe girişiminin ardından güvenlik politikalarının sıklaştırılması ile birlikte kamu kurum ve kuruluşlarına alınacak kişiler hakkında titizlikle yürütülen güvenlik soruşturmalarında şu hususlara bakılmaktadır;

• Kişinin adli sicil kaydı,
  
  
• Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı,
  
  
• Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığı,
  
  
• Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları,
  
  
• CMK m. 171/5 ve m. 231/13 kapsamında alınan kararlar, (Kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve HAGB kararları)
  
  
• Kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olgular,
  
  
• Kişi hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezasının olup olmadığı
  
  

Yukarıda sayılan hususlar, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında ortak olarak bakılan durumlardır. Bunların yanında güvenlik soruşturmasında, arşiv araştırmasından farklı olarak bakılan diğer hususlar şöyledir;

• Kişinin görevinin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde bulunan olgusal veriler
  
  
• Kişinin yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiği
  
  
• Kişinin terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığı

Kolluk kuvvetleri ve istihbarat birimleri tarafından tutulan bir takım veriler neticesinde kişiler devlet memurluğuna alımlarda sakıncalı olarak değerlendirilmektedir. Örneğin kişinin sadece bir gösteri yürüyüşünde yer alması, otel kayıtları, dernek kaydı veya belli bir kişi lehine sosyal medya hesabında yaptığı paylaşım sebebiyle anarşist ya da terör örgütü sempatizanı olduğu çıkarımlarına varılarak güvenlik soruşturmaları olumsuz sonuçlandırılabilmektedir. Aynı şekilde kişinin yabancılarla ilişkileri de değerlendirme konusu yapılmaktadır. Terör örgütleri ile irtibat ve iltisak konusunda ise kişinin herhangi bir bağı olmasa bile, okuduğu okullar, katıldığı toplantılar, konakladığı yerler, aile üyelerinin bazı faaliyetleri gibi sebepler ile güvenlik soruşturmaları olumsuz sonuçlandırılmaktadır.

Güvenlik Soruşturmasında Dikkate Alınmaması Gereken Durumlar

Güvenlik soruşturmaları geniş kapsamlı araştırmalardır. Bu sebeple çoğu zaman idare tarafından kanunla belirlenmiş sınırların dışına çıkılmakta ve güvenlik soruşturmasına etki etmemesi gereken hususlar, olumsuz değerlendirmeye bir gerekçe yapılmaktadır. Güvenlik soruşturmasında dikkate alınmaması gereken durumlar şöyledir;

• Kişinin içinde bulunduğu durum gözetilmeden salt anne, baba ve kardeş hakkında adli veya idari işlem olması nedeniyle güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması,
  
  
• Kişinin 1. derece yakınları haricinde kan ve kayın hısımlarının araştırılması,
  
  
• Kişi hakkında adi suçlardan Hükmün Açıklamasının Geriye Bırakılması kararının verilmiş olması,
  
  
• Kişi hakkında takipsizlik veya beraat kararı verilmiş olması,
  
  
• Kişinin boşanmış olması veya boşanma davasının sürmesi,
  
  
• Kişi hakkında icra takibinin olması,
  
  
• 18 yaş altı suçlardan dolayı mahkûm olması,
  
  
• Okul, yurt, dershane ve pansiyon nedeniyle güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması,
  
  
• Kişinin ceza dosyasında tanık veya müşteki (Mağdur) olması,
  
  
• İstihbarı bilginin olması

Kişi, hakkında güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandırılmasının gerekçesinin yukarıda sayılanlardan biri olduğunu düşünmekte ise tebliğden itibaren 60 günlük süre içerisinde iptal davası açmalıdır. Bu iptal davası neticesinde ortaya çıkacak daha büyük hak kayıplarının önüne geçilmesi sağlanacaktır.

Hakkında Güvenlik Soruşturması Olumsuz Sonuçlandırılanlar Ne Yapmalı?

Güvenlik soruşturmaları çok çeşitli sebepler ile olumsuz sonuçlandırılabilmektedir. Güvenlik soruşturmalarının sonucuna ilişkin kişiye yapılan tebliğlerde, olumsuz sonuçlandırılmasına sebep olan hususlara yer verilmemektedir. Bu sebeple devlet memurluğuna ataması yapılmayan kişiler bu sonucun sebebini öğrenmek istese de işlemi tesis eden idareler tarafından herhangi bir cevap verilmemektedir.

Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandırılmasına karşı yapılabilecek en önemli işlem 60 günlük süre içerisinde iptal davası açmaktır. Bu dava neticesinde idare tarafından güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandırılmasına sebep olan hususlar dava dosyasına sunulacaktır. Olumsuz sonuçlandırma gerekçelerinin hukuka aykırılık teşkil etmesi durumunda mahkemece verilecek olan iptal kararı neticesinde, tekrardan memuriyete hak kazanabilir ve atamanız yapılabilecektir. İptal davası açılırken izlemeniz gereken yol şu şekildedir;

• Öncelikle şunu belirtmekte fayda var ki, kişilerin güvenlik soruşturması tebliğ belgesi kendilerine ulaşmadan veya Cimer üzerinden bilgilendirilmediği sürece dava açması mümkün değildir.
  
  
• Güvenlik araştırmanızın olumsuz sonuçlandırılması durumunda kurum tarafından size yazılı tebligat yapılabileceği gibi, sms, telefon araması ve cimer gibi yollar ile de bilgilendirmede bulunulmaktadır.. Bu şekilde okulla veya kurumla ilişiğiniz kesilir.
  
  
• Güvenlik soruşturması olumsuz çıkanlar İdare Mahkemesine 60 gün içerisinde Yürütme Durdurma (YD) talepli iptal davası açmalıdır. 60 günlük süre hak düşürücü süre olup geçirilmesi durumunda dava açma hakkınız son bulacaktır.
  
• Bu süre hak düşürücü süre olup dava açmadığınız takdirde bir daha dava açma hakkınız olmayacaktır.
  
  
• Bir defa güvenlik soruşturmanız olumsuz olduğu takdirde ileride başvuracağınız tüm kurumlarda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmanız olumsuz gelecek ve başka kurumlarda da memur olmanız engellenecektir.

Aile Üyeleri Sebebi ile Güvenlik Soruşturmasının Olumsuz Sonuçlandırılması Mümkün mü?

Güvenlik soruşturmaları bizzat kişi hakkında yapılan araştırmalar olup kanunda yer alan düzenlemeler gereğince kişinin aile üyeleri veya akrabalarından kaynaklı olarak güvenlik soruşturmalarının olumsuz sonuçlandırılması mümkün değildir. ancak kamu kurumlarına alımlarda sıkı güvenlik politikalarına geçilmesi ile birlikte son dönemlerde idareye bu konuda takdir yetkisi tanınmaktadır.

Kişinin özellikle 1.derece akrabaları hakkında terör örgütleri ile bağlantısı noktasında bir takım istihbari veriler veya mahkeme kararları mevcut ise bu durum idare tarafından dikkate alınmaktadır. Sınırları kanunlarla belirlenmiş olan güvenlik soruşturmasında idarenin takdir yetkisini kullanarak bu sınırları aşması sonucunda açılacak iptal davalarında mahkemece bu hususlar göz önünde bulundurulacaktır. İdare hukuku avukatı bu süreçlerde sizlere hukuki destek verecektir.