Emeklilik ve Doğum Parası
İnsanlar hayatları boyunca bir ya da birden fazla işten çalışabilir.
Bu işlerde çalışırken bir sosyal güvenlik birimine işverenleri tarafından prim ödenmektedir. Bu primler belli bir süreye ulaştığında ve çalışan kişinin yaşı emeklilik için uygun olduğunda, o kişi işinden ayrılarak emekli olabilmektedir. Bu duruma emekli olma ve bu durumdaki kişiye de emekli denilmektedir. Belirli bir yaşın üzerindeki insanların en büyük hayali emekli olarak dinlenmeye çekilmek ya da başka aktivitelerle ilgilenmektir. Bu yüzden belirli bir yaşın üzerindeki insanlar “ne zaman emekli olurum” sorunun cevabını aramaktadırlar. Bazen bir gazete köşesine mektupla bazen de bir televizyon programına bağlanarak bu sorunun cevabını aramaktadırlar.
Ne Zaman Emekli Olurum ve Emeklilik Tarihimi Neler Etkilemektedir?
Ne zaman emekli olurum sorusu bu yüzden meşhurdur. İnsanların emekli olabilme şartları yasalarla belirlenmiştir. Emekli olma durumları bağlı bulunan sosyal güvenlik birimine ve yatırılan prim sayısına göre değişiklik gösterebilmektedir. Ayrıca cinsiyetiniz de bu cinsiyetinizde bu durumu etkilemektedir. Şöyle ki; bayanların emekli olma yaşları, erkeklerden daha düşüktür. Ülkemizde emeklilik yaşı önceleri çok düşüktü. Daha sonra yapılan yasal düzenleme ile kademeli olarak 65 yaşına çıkartılması kararlaştırılmıştır. Yaştan sonra bir diğer şart ise prim günüdür. Bu da sosyal güvenlik sistemine dâhil olduğunuz tarihe bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Aynı yaşa sahip kişilerin 2 yıl arayla sisteme dâhil olması bile bazen ödenecek prim günü sayısının farklı olmasına sebep olabilmektedir.
Ne zaman emekli olurum sorusunun cevabı yukarıda anlatılan durumlara göre değişmektedir. Çalışanların hangi sosyal güvenlik birimine bağlanacakları konusu şu şekilde belirlenmektedir. Devlet memurları eski adıyla emekli sandığına yeni adıyla da 4/c statüsündedir. Devlet memuru olmayıp kendi iş yerleri olan esnaflar, çiftçiler ise eski adıyla BAĞ-KUR’a yeni adıyla da 4/b statüsüne sahiptirler. Bunların dışında kalan işçiler ise eski adıyla SSK’ya yeni adıyla da 4/a statüsüne sahiptirler. İnsanların emekli olacakları tarihleri, emekli maaşlarını, yukarıda anlatılan faktörler etkilemektedir. Bunun için kişinin kendi durumunu anlatarak emekli olunacak tarihin öğrenilmesi daha doğru olacaktır. Yoksa genel olarak verilen bilgiler kişilere uymayabilir.
Doğum Parası ve Doğum Yardımı Arasındaki Fark
Doğum parası ve doğum yardımı birbirine karıştırılmamalıdır. İkisi farklı durumları ifade etmektedir. Doğum yardımı sigortalı olsun ya da olmasın herkese yapılmaktadır. Bu yardımdan yararlana bilmek için Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne ya da Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına başvurmanız yeterlidir. Bu başvuru için belge istenmemektedir. Sadece bebeğin kimliğini götürmek yeterlidir. Eğer henüz kimlik çıkartılmadıysa, Nüfus Müdürlüğünden geçici kimlik alınarakö başvuru yapılabilmektedir. Doğum yapan her kadına verilen bu yardım birinci çocuk için 300 lira, ikinci çocuk için 400 lira, üçüncü ve diğer çocuklar içinse 600 lira yardım yapılmaktadır. Başvuru yapıldıktan sonra, bu yardım oradaki görevlilerin belirtmiş olduğu tarihte anne adına PTT’ye yatırılmaktadır.
Doğum parası ise sadece sigortalı çalışanlar için verilmektedir. Sigortalı olarak çalışan bir anne adayı, doğumdan 8 hafta önce ve doğumdan 8 hafta sonrasına kadar çalışamaz ve izinli sayılmaktadır. Bu sürelerde doğum yapan anne için geçici iş göremezlik durumu kabul edilmektedir. Ve bu süre için anneye geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir. Bu ödenekten yararlanabilmek için izin başlangıcına kadar sigortalılık durumunun devamı, bu süre içinde iş yerinde çalışmamış olması ve doğum gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Eğer bu durumlardan bir ya da birkaçı sağlanmıyorsa bu yardımın alınması söz konusu olmamaktadır.