Güzel ezan dinlemek mümkün mü ?

Sezen Aksu İzmir konserinde ezan okununca şarkılarına ara verdi, ama ezan bittikten sonra “Camilere doğru dürüst müezzin bulsunlar” çağrısı, gazeteci Mehmet Barlas’ın “Güzel sesli ve müzik bilgisi olan müezzinlere ezan okutmak imkânsız mı bu ülkede?, “Hoparlörle aksıra tıksıra ve bet bir sesle bağıra çağıra namaz vaktini hatırlatmakla, ezan okumak aynı şey midir sorusunu kimsi kendi kendine sormuyor” serzenişleri ezanla ilgili tartışmayı yeniden gündeme taşıdı. Ezanın güzel okunmasına ilişkin yoğun beklenti olduğunu yazdı Barlas. NTVMSNBC’nin görüştüğü Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Prof. Muhammed Şevki Aydın, “Ciddi buluyorum. Hatta Barlas’ın ses düzeyiyle ilgili değerlendirmesine de katılıyorum. Biz görevlilerimizi, müftülerimizi sık sık uyarıyoruz. Lütfen ezan hem güzel okunsun, hem de insanları rahatsız etmeyecek bir düzeyde, hassas ölçümler yaparak bunu sağlayın diyoruz”. Merkezi ezan okuma sistemiyle Türkiye genelinde sorunu büyük ölçüde çözdüklerini belirten Aydın, İstanbul’da teknik nedenlerle sorunun henüz çözülemediğini söyledi.

AKSU: CAMİLERE DOĞRU DÜZGÜN MÜEZZİN BULSUNLAR
Detone müezzinlerden yakınmalar ve “güzel ezan” talebi bu kez Sezen Aksu tarafından dile getirilince, eski bir tartışma yeniden alevlendi. Geçen dönem aynı talepler üzerine Diyanet İşleri Başkanlığı “merkezi ezan sistemi” oluşturarak, usulüne uygun olarak okunan ezanın, camilerde teypten çalınması kararı almıştı. Anadolu’da bazı yerlerde bu proje hayata geçti; ancak İstanbul gibi camilerin birbirine çok yakın olduğu, dolayısıyla her biri ayrı tonda ve farklı tarzda, kimi detone, kimi usulüne uygun pekçok ezanın birbirine karıştığı büyük şehirlerde sorun giderek büyüyor.

İzmir Fuar Açıkhava Tiyatrosu’nda 3 bin 500 kişiye verdiği konser sırasında yakındaki bir camide ezan okunmaya başlayınca konserine ara veren Sezen Aksu, ezan bitince “Bu müezzinde de ses olsa bari” diye başladı ve şöyle devam etti:

Karga sesli müezzinden şikayet günah değil

“Bence ezan okumak, o ilahiyi söylemek apayrı bir şey. Devleti yönetenlere sesleniyorum: Camilere doğru dürüst müezzin bulsunlar. Bunları söylemekten çekinmiyorum. Çünkü bu memlekette başımıza ne geldiyse, korkmaktan geldi. Sizi dolduruşa getirmek istemem ama bu müezzinin sesini beğenmedim.”

Sezen Aksu’nun çağrısını gazeteci Mehmet Barlas takip etti. Barlas, Sabah gazetesindeki köşesini iki gün üst üste bu konuya ayırdı. “Ezanı güzel sesli müezzinler okusa daha doğru olmaz mı?” ve “Ezanın güzel okunması beklentisi gündemde ağırlıkla var” başlıklı iki yazı kaleme alan Barlas, “Sezen Aksu’nun da dediği gibi, bugünlerde pek aldıran yok estetiğe, sanata, güzelliklere. Eline mikrofonu alan, ampfilikatörü sonuna kadar açıyor” dedi. Barlas, kimsenin de “Sesi güzel mi”, “Detone mi” veya “Hoparlörle aksıra tıksıra ve bet bir sesle bağıra çağıra namaz vaktini hatırlatmakla ezan okumak aynı şey midir” diye sormadığından yakındı.

ANKARA’DA HALLOLDU, İSTANBUL’DA TEKNİK SORUNLAR VAR
NTVMSNBC, Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Prof. Muhammed Şevki Aydın’a, Sezen Aksu ve Mehmet Barlas’ın dile getirdiği şikayetleri ciddiye alıp almadıklarını sordu. Aydın, İstanbul gibi birkaç yer hariç, merkezi ezan sisteminin büyük ölçüde yaygınlaştığını, şikayetlerin de azaldığını söyledi. Aydın şöyle dedi:

“İstanbul’da teknik sorunlar var. Onun dışında tüm Türkiye’de büyük ölçüde merkezi sistem uygulanıyor, diyebilirim. İstanbul’da tamamen teknik sorunlar olduğunu söylüyorlar. Teknik boyutu halletmemiz gerekiyor. Bir de ezanı güzel okuyanların sayısını çoğaltmamız gerekiyor. Bu da eğitim meselesi. Bu, ‘hadi olsun’ der demez olacak birşey değil. Eğitim belirli bir zaman sürecini gerektiriyor. Biz bir taraftan bunu halletmeye çalışıyoruz, bir taraftan da teknik boyutla ilgileniyoruz. Mesela Ankara’da büyük ölçüde bu sorun halloldu. Şikayetler azaldı. Artık eskisi kadar şikayet almıyoruz. Bu konuda bayağı yol aldık biz. Size şikayet geliyor mu?”

Aydın’ın “Size şikayet geliyor mu” sorusu üzerine, 2006 Kasım ayında Diyanet İşleri Başkanı Prof.Dr. Ali Bardakoğlu’nun aynı konuyla ilgili sorumuz üzerine verdiği yanıtı anımsattık.

BARDAKOĞLU: SES DÜZENİNE BÜTÇEMİZ YETMİYOR
Bardakoğlu, NTVMSNBC’nin sorusu üzerine, merkezi ezan sistemine geçilmesiyle ilgili olarak İstanbul’da frekans yoğunluğu sorununun yaşandığını belirterek şöyle demişti:

“Kasabalar başta olmak üzere merkezi ezan sistemine geçtik. Ezan bir sedadır, müziktir, kelimelerin yan yana getirilip bağırılması değildir. İstiyoruz ki ezanlar çok güzel okunsun, dinleyen gönül huzuruyla dinlesin. Türkiye genelinde uygulama iyi ama, İstanbul’da cami çok olduğu için frekans ayarı yapılamadı. Camiler sivil katkılarla yapılıyor. Eldeki bütün imkanlar caminin inşaatına harcanınca ses düzenine para ayrılamıyor. Diyanet’in bütçesi personel bütçesidir, yatırım bütçesi değil. Arzu ettiklerimizi yapabilecek kadar büyük bir bütçeye sahip değiliz.”

Bardakoğlu’nun bu sözlerini hatırlatıp, şikayetlerin de sürdüğünü belirtmemiz üzerine Prof. Aydın, müezzinlerin ezanı güzel sesle okuması yönündeki çözüm arayışlarını şöyle özetledi:

İSLAM’IN ESTETİK DEĞERLERİNİ ÇOK İHMAL ETTİK
Bugün Mehmet (Barlas) beyi arayıp teşekkür ettim. Yazdığı ve ilgilendiği için. Son dönemlerde Müslümanlar olarak biz İslam’ın sanat ve estetiğe dair değerlerini maalesef çok ihmal ettik. Oysa Kuran’ı hem doğru okumak gerekiyor, hem de güzel okumak gerekiyor. Biz doğru okumaya çok önem verdik belki, ama güzel okumaya o kadar önem veremedik. Musiki boyutunu ihmal ettik. O bakımdan bu eleştirileri olumlu karşılıyoruz. Bu yanlışların, güzel okuyamamaların mutlaka ortadan kalkması gerektiği kanaatindeyiz başkanlık olarak. Bunun için de ciddi adımlar atıyoruz. Mesela ezanı merkezi sistemden okutmamızın en önemli nedenlerinden birisi bu: Herkesi eğitemediğimize göre, güzel okuyanlara ezanı okutturalım, merkezi sistemle okunsun.

MÜEZZİNLİKTE SES KRİTERİ ÇOK ÖNEMLİ
Bizim gönlümüz şunu istiyor: Her müezzinimiz ezanı güzel okusun. Bunun için de bir eğitim seferberliği başlattık. Öteden beri münferit olarak devam ettirdiğimiz güzel okuma kurslarımız var ama bunları yaygınlaştırmamız gerekiyor. Yaygınlaştırmak için de hocalar ve programa ihtiyaç vardı. Bir program hazırladık, ezanı güzel okuma kursu verecek ve hocaları eğiteceğiz. Ezanı güzel okuma kurslarını böylece yaygınlaştıracağız. Programı hazırladık, bitti. Sanıyorum yakında o kursa başlayabiliriz. İlk etapta hocaları yetiştirip bunları Türkiye sathına yayacağız. Onlar da bu illerde ezanı güzel okuma kursları açacaklar. Ama zaten bizim de önemle üzerinde durduğumuz husus şu: Kuran’ı da musiki esaslarıyla riayet ederek güzel okuma yeteneğini geliştirmek için çalışıyoruz. Müezzinler için ses kriteri de önemli. Önceden müezzinliğe girmiş olanlar aynı ama biz bu kritere de bakıyoruz, dikkat ediyoruz. Bunlar bizim sorunlarımız, hepimiz elbirliğiyle bu sorunların üstesinden geleceğiz inşallah.

NTV-MSNBC